Ένα τελείως διαφορετικό βιβλίο, απ’ όλα όσα έχουμε συνηθίσει έως τώρα, παρουσίασε στην Έκθεση Βιβλίου, στο Ζάππειο, ο Αλέξανδρος Αδαμόπουλος. Πρόκειται για «Τα όχι τού ΝΑΙ», που κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Οδός Πανός του Γιώργου Χρονά. Ένα πολύ σύντομο χρονικό, όπου περιγράφει εντελώς φυσικά, με αληθινό τρόπο και με πολύ εύστοχες ψυχολογικές παρατηρήσεις, τις συνθήκες κάτω από τις οποίες γράφτηκε ένα από τα μεγαλύτερα σύγχρονα best sellers τής λογοτεχνίας μας, το «ΝΑΙ».
Συνέντευξη στην Ασπασία Κακολύρη
«Τα όχι τού ΝΑΙ»: Ενδιαφέρων, αλλά περίεργος τίτλος! Ας ξεκινήσουμε από αυτό…
Είναι απλή κυριολεξία: Το «ΝΑΙ», πριν από είκοσι χρόνια, ήταν το πολύ μεγάλο best seller τής Μαργαρίτας Καραπάνου, με την οποία κάναμε καθημερινή παρέα τότε, και στο οποίο ήθελε να περιγράψει την προσωπική της ψυχική κατάσταση, με όσο γίνεται όμως θετικότερο και αίσιο τέλος, πράγμα που, κατά τη γνώμη μου, δεν συμβάδιζε απολύτως με την πραγματικότητα. Είναι, λοιπόν, η δική μου ματιά πάνω σε κάποια πράγματα την εποχή που γραφόταν το «ΝΑΙ», το οποίο -θαρρώ- εμπεριείχε πολλά όχι.
Γι’ αυτό μιλάτε για άρνηση;
Ακριβώς. Βλέποντας, όμως, τα πράγματα απ’ έξω· σαν τρίτος, σαν καλός φίλος, χωρίς σε καμία περίπτωση να μπαίνουμε διόλου σε ξένα, σε επιστημονικά χωράφια.
Σας το έχει αφιερώσει το «ΝΑΙ»;
Πράγματι, μου το αφιέρωσε. Αλλιώς πώς θα μιλούσα τόσο άμεσα γι’ αυτό, εκ των ένδον; Με τη Μαργαρίτα Καραπάνου αλλά και με τη μητέρα της, τη Μαργαρίτα Λυμπεράκη, γνωριζόμασταν πάρα πολύ καλά. Ήμασταν κοντινοί γείτονες κι είχαμε πολύ στενή επαφή για πάνω από δέκα χρόνια και είμαι, κυριολεκτικά, ο μόνος άνθρωπος που έχει παρακολουθήσει μέρα τη μέρα -πολλές φορές και δύο φορές την ημέρα- να γράφεται το εκείνο το βιβλίο.
Δεν μιλήσατε, όμως, ποτέ γι’ αυτό…
Δεν νομίζω πως χρειαζότανε. Δεν είχα κανέναν λόγο να το κάνω. Άλλωστε, εκείνη την εποχή μεταφραζόταν στα γερμανικά και στα τουρκικά η συλλογή διηγημάτων μου «Δώδεκα και ένα ψέματα», η οποία είχε ήδη παρουσιαστεί, στα αγγλικά, στη National Academy of Letters στην Ινδία, στο Νέο Δελχί. Χώρια η γαλλική μετάφραση του ίδιου βιβλίου που την έκανε, ακριβώς εκείνες τις ημέρες, η ίδια η Μαργαρίτα. Συνεπώς, είχα ένα σωρό ωραία, δημιουργικά, προσωπικά τρεχάματα. Γενικά, πάντως, δεν μου αρέσουν καθόλου τα φώτα της δημοσιότητας, και όχι μόνο δεν σπεύδω να φωτιστώ λίγο κι εγώ, μα απομακρύνομαι όσο μπορώ απ’ αυτά.
©[7/1999: Μ. Λυμπεράκη και Μ. Καραπάνου, στο σπίτι τους στην Αθήνα, φωτογραφίζονται από τον Αλέξανδρο Αδαμόπουλο]
Τι άλλαξε τώρα;
Τίποτε δεν άλλαξε. Απλώς πέρασαν τόσα χρόνια και κάποιοι φίλοι ξαναδιαβάζοντας, πολύ νηφάλια, και με όλη την απόσταση του χρόνου τα κείμενά μου εκείνης της εποχής, είδαν πως είναι κείμενα ενδιαφέροντα και επέμειναν πως δεν πρέπει να μένουν στο συρτάρι μου. Γιατί είναι κείμενα άμεσα, ζωντανά, αληθινά, που πάνε πέρα από τις στιγμές εκείνες που τα δημιούργησαν, και λειτουργούν αυτοτελώς ως σημερινό ανάγνωσμα.
Να περιμένουμε κάποια συνέχεια στα «Όχι τού ΝΑΙ»;
Δεν είπα καθόλου κάτι τέτοιο! Σιχαίνομαι κάθε τέτοιου είδους αναγγελίες και τέτοιου είδους δεσμεύσεις. Ό,τι χρειαζόταν να ειπωθεί, λέγεται σ’ αυτό το βιβλίο.
Η Μαργαρίτα Καραπάνου σας θεωρούσε ψυχίατρο κατά κάποιον τρόπο;
Όχι δεν με θεωρούσε ψυχίατρο· όχι, σε καμιά περίπτωση: Η επικοινωνία μας ήταν εντελώς άλλου είδους, καθαρά φιλική. Δεν υπήρξε ποτέ, ούτε στιγμή, καμία απολύτως σχέση με το επαγγελματικό -πάντα αμειβόμενο και ενδεχομένως ολότελα φτιαχτό- σκηνικό τής «Ώρας των πενήντα λεπτών». Ψυχίατρό της όμως, με την κυριολεξία της λέξης, ίσως ναι, να με θεωρούσε. Θέλω να πω ότι σίγουρα με ένιωθε πολύ κοντινό της φίλο, απ’ τον οποίο δεν είχε μυστικά και ο οποίος της έκανε ίσως καλό στην ψυχή της. Κι αυτό φαίνεται καθαρά σ’ όλες τις συνομιλίες μας. Μ’ αυτήν ακριβώς την έννοια, το συγκεκριμένο βιβλίο έχει, νομίζω, ενδιαφέρον για τον σημερινό αναγνώστη: Τον σημερινό αναγνώστη που δεν ξέρει ούτε εμένα, κι ίσως ούτε ποια ήταν και τι έκανε η Καραπάνου πριν από είκοσι χρόνια. Έχει ενδιαφέρον, όμως, ακριβώς γιατί μιλά εντελώς αληθινά για τ’ ανθρώπινα. Αυτά που μας αφορούν όλους, πάντα
Ο Αλέξανδρος Αδαμόπουλος σπούδασε Νομική στο ΕΚΠ και έκανε μεταπτυχιακά στο Paris II. Υπήρξε ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Εταιρείας Φίλων Μουσικής Γιάννη Χρήστου.
Εργάστηκε στο Μουσείο Ελληνικών Μουσικών Λαϊκών Οργάνων ως γενικός γραμματέας και ως πρόεδρος του Σωματείου των «Φίλων». Διετέλεσε μέλος και γενικός γραμματέας του δ.σ. του Εθνικού Θεάτρου.
ΕΡΓΑ ΤΟΥ: «Δώδεκα και ένα ψέματα», διηγήματα (Ίκαρος 1991, 2η έκδοση· Άγρα 2009). Γαλλική, Γερμανική, Τουρκική, Ινδική έκδοση. «Ψέματα πάλι», διηγήματα (Άγρα 1999). Γερμανική έκδοση. «Η Άννα», Γαλλική μετάφραση: Μαργαρίτα Καραπάνου. «Οι καινούργιοι Άγιοι», Τουρκική έκδοση: (Yeni Azizler) «Ο Σιμιγδαλένιος», θέατρο – ποίηση (Εστία 12η έκδοση. Έως τώρα 84 διαφορετικές θεατρικές παραγωγές). Εθνικό Θέατρο 2015-2016. Αγγλική έκδοση: (The Spiceman). Τουρκική: (Irmikoğlan). Κρατικό Θέατρο Τουρκίας, Şehir Tiyatro: Istanbul, 5/2012. «Αυτό», διήγημα (στη συλλογή «Χάριν παιδιάς», Ίκαρος 2001) «Οι Δαιμονισμένοι», λιμπρέτο για όπερα, ΕΛΣ Αθήνα, 4/2001 «The mask in the Classical Hellenic Theatre» (Συλλογική έκδοση, Aryan books international, N. Delhi 2000) «Το τσιγάρο και η γιόγκα» Μυθιστόρημα (Άγρα 2008) Αγγλική μετάφραση. «Οχιναιλέγοντας», θέατρο – ποίηση (Ίκαρος 2011) Αγγλική έκδοση: Noyessaying ISBN 978-93-5016-7, 2013 Τουρκική: Hayirevet diyerek (Bencekitap, Ankara 2015) «Ο κύκλος που δεν κλείνει», πολιτικό αφήγημα (2013 εκδ. Ίκαρος και ΤΑ ΝΕΑ 20/7/2019) «Το σεντούκι του παππού μου», μικρό πολιτικό δοκίμιο. «Πολυβίου ιστορία ετών 2150», ερανισμός απόδοση, Αρχαίων επικαίρων. «Von Athen lernen, oder Athen etwas aufdrängen?» σχόλιο για Documenta 14, δίγλωσσο. (Diablog 8/7/2017) «Ίναχος, ο γιος του Ωκεανού», χοροθέατρο για παιδιά (2η εκδ. Κάκτος, 2017) «Η Φραγκούλα» διήγημα. «Ο Μ. Χατζιδάκις και ο Γ. Χρήστου», βιογραφική συμβολή. «Για την Εταιρεία Φίλων Μουσικής Γιάννη Χρήστου» συνέντευξη. «Δώδεκα και ένα ψέματα πάλι» θεατρικό. Αγγλική μετάφραση: Twelve and on lies again 2019 «Το 1984, ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, και το σεντούκι του παππού μου». «Επενδύσεις…» διήγημα. «Με ανοιχτά βιβλία». «Πέπη κουμπώσου!» διήγημα. «Ο επιτάφιος και ο επί πόλεως θρήνος», πολιτική ανάλυση. «Οι καινούργιοι άγιοι» διήγημα. «Pagotό» διήγημα. «ΟΓΑ» διήγημα. «Οι δυο Μαργαρίτες» (Μ. Λυμπεράκη, Μ. Καραπάνου) ολιγόλογη ακτινογραφία (ΤΑ ΝΕΑ 6/7/2019). «Το ρουσφέτι» διήγημα. «Η κούκλα» διήγημα. «Η Monique» διήγημα. «Τα όχι τού ΝΑΙ» (μικρό χρονικό μιας άρνησης) Εκδόσεις Οδός Πανός 2019.
«Τα όχι τού ΝΑΙ»
Εκδόσεις Οδός Πανός
Σελ.146
www.ert.gr
Ασπασία Κακολύρη