Τα αποτελέσματα μεγάλης έρευνας την οποία διεξήγαγε η Οικονομική Συγκυρία από το Ινστιτούτου Οικονομικών Μελετών (ΙΟΒΕ) για τον μήνα Απρίλιο, αποτυπώνουν το οικονομικό αδιέξοδο που βιώνει η πλειοψηφία των ελληνικών νοικοκυριών λόγω της επέλασης της ακρίβειας.
Την ίδια στιγμή, και την ώρα που ο πληθωρισμός εξακολουθεί να βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα, το 62% των Ελλήνων καταγγέλλει ότι η αγοραστική του δύναμη έχει μειωθεί σημαντικά, όπως καταγράφηκε σε επίσης μεγάλη έρευνα της εταιρείας ερευνών Focus Bari, που παρουσιάστηκε στο πρώτο ελληνικό E-Commerce Summit.
Το 83% των νοικοκυριών δεν θεωρεί πιθανή την αποταμίευση στο επόμενο 12μηνο
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του καφέ, με τη κρίση τιμών στο εν λόγω αγαθό να εκτιμάται ότι θα επιδεινωθεί. Σύμφωνα με σημερινό (9/5) ρεπορτάζ του Mega, oι εκτιμήσεις των ειδικών προβλέπουν ότι οι τιμές του καφέ θα πλησιάσουν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, κάτι που θα δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα για τους καταναλωτές. Ειδικοί της αγοράς εκφράζουν βαθύτατους φόβους για την εξέλιξη αυτή, καθώς αντιλαμβάνονται τις οικονομικές δυσκολίες που θα αντιμετωπίσουν οι λάτρεις του καφέ.
Κι ενώ τα νοικοκυριά «στενάζουν», ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας παρουσίασαν τις τελευταίες ώρες μια πραγματικότητα που έρχεται σε αντίθεση, τόσο με τα αποτελέσματα των ερευνών όσο και με τις καταγγελίες των πολιτών στην Ελλάδα.
Συγκεκριμένα, ο Κώστας Σκρέκας είπε σήμερα ότι «ήδη στα σούπερ μάρκετ τα στοιχεία δείχνουν ότι ο πληθωρισμός σε σχέση με πέρυσι έχει σχεδόν μηδενιστεί», συγκρίνοντας τον Απρίλιο του 2024 με εκείνον του 2023 και παραβλέποντας ότι είναι τουλάχιστον αδόκιμη μια αναφορά στον πληθωρισμό με όρους 12μήνου, καθώς η ακρίβεια οικοδομήθηκε τα τελευταία χρόνια και οι σημερινές τιμές είναι σημαντικά πιο υψηλές από εκείνες που υπήρχαν την περίοδο της πρώτης ανόδου τους.
Πριν από τις παραπάνω δηλώσεις, ο Κυριάκος Μητσοτάκης κινήθηκε στο ίδιο μήκος κύματος με τον υπουργό του. «Η Ελλάδα δεν είναι πρωταγωνιστής στην ακρίβεια, άσχετα αν ο πολίτης αισθάνεται ότι υπάρχει ακρίβεια, γιατί υπάρχει ακρίβεια», είπε ο πρωθυπουργός, αμφισβητώντας και απορρίπτοντας, επί της ουσίας, κάθε έρευνα ανεξάρτητής αρχής, ινστιτούτων, οργανισμών κ.ο.κ., που εδώ και μήνες καταδεικνύουν τον «Γολγοθά» που βιώνουν οι πολίτες στην Ελλάδα εν συγκρίσει με τους πολίτες των υπολοίπων κρατών-μελών στης Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μόλις που τα βγάζουν πέρα 6 στους 10 πολίτες στην Ελλάδα
Όσον αφορά στην έρευνα του ΙΟΒΕ, λοιπόν, τα αποτελέσματά της καταδεικνύουν ότι το ποσοστό των καταναλωτών που δηλώνει ότι «μόλις τα βγάζει πέρα» διαμορφώθηκε στο 61% ενώ στο 12% ενισχύθηκε το ποσοστό όσων αναφέρουν ότι αντλούν χρήματα από τις αποταμιεύσεις τους
Ακόμη το 56% των πολιτών εκτιμά πως θα υπάρξει νέα άνοδος των τιμών με τον ίδιο ή και ταχύτερο ρυθμό το επόμενο διάστημα. Αντίθετα μόλις το 17% δηλώνει πως αναμένει μια σταθερότητα. Παράλληλα, το 83% των νοικοκυριών δεν θεωρεί πιθανή την αποταμίευση στο επόμενο 12μηνο, ενώ μόνο το 15% τη θεωρεί πιθανή ή πολύ πιθανή.
Ένας ακόμη δείκτης που καταδεικνύει τις οικονομικές δυσκολίες είναι αυτός που μετρά την πρόθεση των καταναλωτών για σημαντικές αγορές (έπιπλα, ηλεκτρικών συσκευών κλπ) τους προσεχείς 12 μήνες. Το 55% (από 49%) των καταναλωτών προβλέπει ότι θα προβεί σε λιγότερες ή πολύ λιγότερες δαπάνες, ενώ μόλις το 5% (από 4%) αναμένει το αντίθετο.
Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης ενισχύθηκε ελαφρά τον Απρίλιο και διαμορφώθηκε στις -41,7 μονάδες, έναντι -44,7 μονάδες τον Μάρτιο, με τους Έλληνες καταναλωτές να είναι και πάλι οι περισσότερο απαισιόδοξοι στην ΕΕ, με τους καταναλωτές στην Εσθονία (-29,8) και την Κύπρο (-26,6) να ακολουθούν.
Σχετικά με την οικονομική κατάσταση της χώρας το προσεχές 12μηνο, τον Απρίλιο ο δείκτης διαμορφώθηκε στο -41% (από -42,3). Σχεδόν έξι στους δέκα καταναλωτές (59%) προέβλεψε εκ νέου ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας, έναντι του 22% (από 19%) το οποίο αναμένει σταθερότητα.
Οι δείκτες σε ΕΕ και Ευρωζώνη διαμορφώθηκαν στις -23,7 και -25,6 μονάδες αντίστοιχα. Στο ερώτημα το οποίο αξιολογεί το βαθμό αβεβαιότητας των νοικοκυριών ως προς τις μελλοντικές οικονομικές εξελίξεις, το 48% έκρινε τον Απρίλιο ότι η οικονομική κατάστασή του μπορεί να προβλεφθεί δύσκολα ή σχετικά δύσκολα, από 59% τον προηγούμενο μήνα.
Το 70% των πολιτών στην Ελλάδα ψωνίζει με βασικό κριτήριο την τιμή
Όσον αφορά στην έρευνα της Focus Bari, τα αποτελέσματά της καταδεικνύουν ότι το 62% των Ελλήνων καταγγέλλει πως η αγοραστική του δύναμη έχει μειωθεί σημαντικά. «Αλλάζουν οι προτεραιότητες στα έξοδα, στις δαπάνες του νοικοκυριού» δήλωσε σχετικά στο euronews η Ξένια Κούρτογλου, διευθύνουσα σύμβουλος της Focus Bari. Υπάρχει πολύ μεγάλη αναζήτηση προσφορών, για παράδειγμα των προσφορών 1 + 1 δώρο ή προϊόντα με 30% έκπτωση ή στο ένα προΐόν που παίρνεις και ένα άλλο ένα μικρό μπουκάλι δώρο. Οι καταναλωτές ψάχνουν πολύ εναλλακτικές επιλογές για το ίδιο πράγμα, ψάχνουν πολύ προτού ψωνίσουν τελικά, διαβάζουν κριτικές και περιμένουν τις εκπτώσεις.»
Εκτός από τις «παραδοσιακές συνήθειες» της αναζήτησης προσφορών, εκπτώσεων και προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, οι Έλληνες καταναλωτές -ιδιαίτερα οι νεότερες γενιές- αξιοποιούν πλέον και την τεχνολογία: τις ιστοσελίδες σύγκρισης τιμών και τα ηλεκτρονικά καταστήματα. Εκεί η έρευνα αγοράς που παλαιότερα απαιτούσε εβδομάδες ή και μήνες τώρα γίνεται μέσα σε λίγα λεπτά.
«Πλέον το 70% των καταναλωτών αγοράζει με βασικό κριτήριο την τιμή. Αυτό το ποσοστό βρισκόταν στο 40% πριν τον κορονοϊό.» σημειώνει στο euronews ο Γεώργιος Ι. Δουκίδης, ιδρυτής του Εργαστηρίου Ηλεκτρονικού Εμπορίου ELTRUN του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. «Εφόσον το 70% των καταναλωτών αγοράζει προϊόντα με βάση την τιμή, το ηλεκτρονικό εμπόριο είναι σίγουρα μια από τις πρώτες, αν όχι η πρώτη του, επιλογή, γιατί όπως πολύ καλά γνωρίζουμε, τα προϊόντα τα οποία αγοράζονται μέσα από το ψηφιακό κανάλι έχουν χαμηλότερα κόστη ή επιβαρύνσεις, άρα συνήθως τα βρίσκουμε πιο φθηνά.»
Ο τζίρος των ηλεκτρονικών καταστημάτων στην Ελλάδα έχει φτάσει στα 15 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως και έχει δυνατότητα να ανέβει στα 25 δισ. ευρώ, εάν η χώρα μας συγκλίνει με το μέσο ευρωπαϊκό όρο ηλεκτρονικών αγορών. Παράλληλα, γνωρίζει άνθηση το εμπόριο των μεταχειρισμένων, κυρίως στις κατηγορίες των ηλεκτρονικών ειδών και των προϊόντων τεχνολογίας.
Τέλος, επιστρέφει η συνήθεια των καταναλωτικών δανείων. Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία, οι καταναλωτές είναι πιο προσεκτικοί στα οικονομικά τους ανοίγματα και προς το παρόν δεν παρατηρείται άνοδος των κόκκινων δανείων.