Η επιστημονική έρευνα στην Ουκρανία έχει σταματήσει. Η εισβολή της Ρωσίας ανάγκασε τη νεοσύστατη ερευνητική υπηρεσία της χώρας να κλείσει προσωρινά και την επικεφαλής της να κρυφτεί σε ένα καταφύγιο στο Κίεβο.
Ελάχιστοι ερευνητές στην Ουκρανία συνεχίσουν να εργάζονται καθώς οι περισσότεροι έχουν εγκαταλείψει τις θέσεις τους για να καταταγούν στο στρατό, να κρυφτούν σε καταφύγια ή να εγκαταλείψουν τη χώρα.
Κατά τη διάρκεια της ημέρας, η Όλγα Πολότσκα, εκτελεστική διευθύντρια του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών της Ουκρανίας (NRFU), βοηθά στη διανομή τροφίμων και προμηθειών σε όλο το Κίεβο. Το βράδυ επιστρέφει σε ένα υπόγειο καταφύγιο από όπου παρακολουθεί τις ενημερώσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που κάνουν οι ερευνητές οι οποίοι βρίσκονται διασκορπισμένοι σε όλη τη χώρα.
Σε τηλεφωνική συνέντευξη που παραχώρησε στο Science Business από το Κίεβο στις 28 Φεβρουαρίου, απεύθυνε έκκληση για βοήθεια προς τους Ουκρανούς επιστήμονες.
«Οι Ουκρανοί επιστήμονες θα χρειαστούν μεγάλη υποστήριξη», δήλωσε η Πολότσκα.
Ο οργανισμός ιδρύθηκε το 2018 και τέθηκε σε πλήρη λειτουργία δύο χρόνια αργότερα. Ήταν μέρος της προσπάθειας της ουκρανικής κυβέρνησης να δημιουργήσει ένα ερευνητικό ίδρυμα που θα μπορεί να διοργανώνει διαφανείς και βασισμένους στην αριστεία διαγωνισμούς χρηματοδότησης για Ουκρανούς ερευνητές. Το νέο ίδρυμα αναμενόταν να συμβάλει στη βελτίωση του ερευνητικού συστήματος και να σταματήσει τη φυγή ακαδημαϊκών και επιστημόνων σε άλλες χώρες.
Ο νέος οργανισμός είχε ως στόχο να δώσει στους κορυφαίους επιστήμονες της Ουκρανίας την ευκαιρία να διεκδικήσουν κονδύλια εκτός της τακτικής χρηματοδότησης που συνήθως καλύπτει τα βασικά έξοδα. «Η ουκρανική επιστήμη υπολειτουργεί εδώ και πολλά χρόνια», εξήγησε στο Science Business η Πολότσκα.
Εξαιτίας του χάους που προκάλεσε η ρωσική εισβολή, ο οργανισμός αναγκάστηκε να σταματήσει την εκταμίευση των κονδυλίων για 269 έργα, τα οποία επρόκειτο να ξεκινήσουν την 1η Μαρτίου.
Μόνο λίγοι ερευνητές είναι ακόμη σε θέση να συνεχίσουν το έργο τους, ενώ οι περισσότεροι έχουν εγκαταλείψει τις θέσεις τους για να καταταγούν στον στρατό, να κρυφτούν σε καταφύγια ή να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να γίνουν πρόσφυγες σε γειτονικές χώρες. Ορισμένοι μάλιστα, έχουν βρεθεί εγκλωβισμένοι σε εδάφη που κατέχει ο ρωσικός στρατός.
Η Πολότσκα δήλωσε ότι οι συνάδελφοί της στο Χάρκοβο, μια πόλη 1,4 εκατομμυρίων κατοίκων στα βορειοανατολικά της χώρας, την ενημέρωσαν ότι τα κτίρια του ερευνητικού ινστιτούτου φυσικής και τεχνολογίας και του εκπαιδευτικού ερευνητικού ινστιτούτου της πόλης, έχουν καταστραφεί από βομβαρδισμούς.
«Υποψιάζομαι ότι και άλλα ερευνητικά κτίρια έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές», πρόσθεσε.
Ορισμένοι επιστήμονες έχουν ενταχθεί σε διάφορες ομάδες που οργανώνονται στο πλαίσιο των λεγόμενων Εδαφικών Δυνάμεων Άμυνας, οι οποίες εξοπλίζουν πολίτες που θέλουν να πολεμήσουν.
Σύμφωνα με αναφορές από το Κίεβο, το Χάρκοβο και άλλες πόλεις, οι ρωσικές δυνάμεις βομβαρδίζουν κατοικημένες περιοχές χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους τη ζωή των αμάχων. «Υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα οι ερευνητές να τραυματιστούν ή να σκοτωθούν», είπε η επιστήμονας.
Η απώλεια ακαδημαϊκών και επιστημόνων θα ήταν τραγική, τόνισε η Πολότσκα, και έρχεται σε αντίθεση με το σχέδιο του οργανισμού να σταματήσει τη «διαρροή εγκεφάλων» (brain drain) και να καταλήξει σε προγράμματα χρηματοδότησης που προσφέρουν αξιοπρεπείς μισθούς και επιστημονικό εξοπλισμό.
Έκκληση για διεθνή βοήθεια
Οι ερευνητές σε ορισμένες περιοχές της Ουκρανίας που εργάζονται ακόμη, μπορεί τελικά να θελήσουν να μεταφέρουν την έρευνά τους προσωρινά σε άλλη χώρα. «Κάποιοι από αυτούς θα μπορέσουν να συνεχίσουν την έρευνα εδώ, κάποιοι άλλοι θα χρειαστούν ξένη υποστήριξη», είπε.
Ο οργανισμός θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιήσει κάποια διεθνή βοήθεια για την εξεύρεση ξένων αξιολογητών που θα εξέταζαν τις ουκρανικές προτάσεις, πρόσθεσε η Πολότσκα.
Σε μια δήλωση που δημοσίευσε στην ιστοσελίδα του οργανισμού λίγο μετά την έναρξη του πολέμου, η Πολότσκα προέτρεψε τους ερευνητές στη δυτική Ευρώπη να διακόψουν τους δεσμούς τους με τους Ρώσους ομολόγους τους.
«Είμαστε επίσης πεπεισμένοι ότι η άμεση διακοπή όλων των δεσμών σας με τις ρωσικές επιστημονικές δομές, οι οποίες βρίσκονται στην υπηρεσία του ολοκληρωτικού φασιστικού καθεστώτος, είναι επείγουσα», ανέφερε η δήλωση.
Την Παρασκευή (25/2), η Γερμανία ήταν η πρώτη χώρα της ΕΕ που ανακοίνωσε την διακοπή της μακροχρόνιας συνεργασίας της με τη Ρωσία στον τομέα της επιστήμης, της έρευνας και της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.
«Κάποιοι άνθρωποι στη Δύση μπορεί να γνωρίζουν πολύ λίγα πράγματα για την Ουκρανία. Θέλω να πω στην Ευρώπη ότι είμαστε μέρος του πολιτισμένου κόσμου και ήμασταν ελεύθεροι να πάρουμε τις δικές μας αποφάσεις, πολιτικά και στρατηγικά. Τώρα όλα είναι επικίνδυνα», δήλωσε η Πολότσκα.
ΠΗΓΗ: Science Business
www.ertnews.gr
Εύη Τσιριγωτάκη