Πως ένας αστρονόμος βλέπει, μέσα στην απεραντοσύνη του διαστήματος, τη μικρή Γης μας, με τα υπαρξιακά ζητήματα που δημιουργεί για τον πλανήτη μας, η κλιματική αλλαγή και οι υπόλοιπες μεγάλες οικολογικές κρίσεις; Απ΄ την άλλη, πως εξελίσσεται η έρευνα του διαστήματος, αλλά και πόσο διατηρεί τη σημασία της τη στιγμή που υπάρχουν τόσα επείγοντα προς επίλυση γήινα προβλήματα;
Mε τα θέματα αυτά ασχολήθηκε, κατά ένα μέρος της, η εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο» την Κυριακή 8/8, εν τω μέσω καλύψεων και πληροφοριών για την εξέλιξη των πυρκαγιών, έχοντας ως προσκεκλημένο τον Θανάση Οικονόμου, για πολλά χρόνια καθηγητή Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο και ερευνητή στη NASA.
Εδώ όσα είπε ο άνθρωπος που έδωσε ελληνικά ονόματα για περιοχές του Άρη!
Ο κ. Οικονόμου, εκτός από το ακαδημαϊκό έργο του, ασχολήθηκε από τα μέσα του ’60 με τη δημιουργία εργαλείων για διαπλανητικά διαστημόπλοια. Συγκεκριμένα, το όνομα του έχει συνδεθεί με τρεις ρομποτικές διαπλανητικές αποστολές: την Mars Exploration Rovers, την αποστολή Cassini στον Κρόνο και την αποστολή Rosetta στο κομήτη Comet 67Ρ/Churyumov-Gerasimenko. Συμμετείχε επίσης στις αποστολές Stardust και Stardust-NEXT για τον κομήτη Tempel 1. Επίσης, δημιούργησε τον Άλφα Proton, ένα φασματόμετρο ακτίνων Χ που εκτέλεσε με επιτυχία την πρώτη χημική ανάλυση των βράχων του Άρη, με το Mars Pathfinder το 1997.
Παίρνοντας σαν αφορμή τις τραγικές οικολογικές καταστροφές του τελευταίου καιρού στην Ελλάδα και διεθνώς, ζητήθηκε από τον κ. Οικονόμου να σχολιάσει, στην αρχή, το πως φαίνονται από τη σκοπιά του ερευνητή του διαστήματος τα συμβαίνοντα στον μικρό «γαλάζιο πλανήτη» μας. Ρωτήθηκε, επίσης, αν κατά τη γνώμη του η κλιματική αλλαγή έχει κατά κύριο λόγο σχέση με την ανθρώπινη δραστηριότητα ή τελικά μπορεί να είναι περισσότερο αποτέλεσμα φυσικών φαινομένων, επίγειων και υπέργειων (π.χ. αυξομείωση των θερμοκρασιών στο μεγάλο κύκλο εξέλιξης της Γης, ηφαιστειακή δραστηριότητα, έκλυση αερίων από τους ωκεανούς κλπ) ή και κοσμικές λειτουργίες που επιδρούν στον πλανήτη μας (π.χ. εναλλαγές στην ηλιακή δραστηριότητα).
Στη συνέχεια κλήθηκε να αξιολογήσει τον ανταγωνισμό που παρακολουθούμε τον τελευταίο καιρό από δισεκατομμυριούχους (Μπράνσον, Μπέζος και οσονούπω Μασκ) για διενέργεια διαστημικών ταξιδιών χαμηλής τροχιάς, κυρίως για ψυχαγωγικούς και τουριστικούς λόγους. Πτήσεις όπως αυτές μπορούν λόγω ύψους, διάρκειας, είδους σκαφών, τρόπων εκτόξευσης να αποτελούν με τη κυριολεξία του όρου διαστημικά ταξίδια ; Συνεισφέρουν σε κάτι ουσιαστικό στην πορεία της ανθρωπότητας για την εξερεύνηση του διαστήματος, πέραν της φιλαρέσκειας των ιδιοκτητών τους ή και της προσδοκίας τους για επικερδή ταξίδια, μικρής διάρκειας, σε ύψος περίπου 100 χλμ και απλώς με απουσία για λίγα λεπτά βαρύτητας; Και τελικά έχει έρθει πλέον η εποχή όπου τα διαστημικά προγράμματα θα είναι κυρίως ιδιωτική υπόθεση (κάτι που ήδη συμβαίνει π.χ. με την πλειονότητα των δορυφόρων) και λιγότερο εθνικών ή διακρατικών οργανισμών (όπως η NASA ή ο διεθνής διαστημικός σταθμός);
Εν συνεχεία ο Θ. Οικονόμου ρωτήθηκε και τοποθετήθηκε σχετικά με τις δημόσιες παραδοχές τους τελευταίους μήνες επίσημων εκπροσώπων του αμερικανικού στρατού και της ΝASA – πως πράγματι έχουν καταγραφεί, μόνον την τελευταία 20ετία, αρκετές δεκάδες Ιπτάμενα Αγνώστου Ταυτότητας Αντικείμενα (IATA-UFO), η εμφάνιση και κίνηση των οποίων είναι ανεξήγητη βάση των γήινων νόμων και της ανθρώπινης τεχνολογίας. Και η απάντησή του ήταν πως οι αποκαλύψεις αυτές είναι μεν επίσημες, αλλά όχρι συνώνυμες της παραδοχής ύπαρξης εξωγήινων όντων.
Η συζήτηση μαζί του μετακινήθηκε, επίσης, στην εξερεύνηση του Άρη, με την οποία ασχολείται πολλά χρόνια, έχοντας μάλιστα συμβάλει στην ονοματοδοσία χαρτογραφούμενων περιοχών του «κόκκινου πλανήτη» με ελληνικά ονόματα. Συμβατικά η NASA έχει θέσει τον στόχο του 2035 ως χρονολογία που μπορεί να γίνει μια επανδρωμένη πτήση στον Άρη. Ρωτήθηκε, λοιπόν ο κ. Οικονόμου πόσο εφικτό γίνεται κάτι τέτοιο, πόσο σημαντικό για την έρευνα του ηλιακού συστήματος και του διαστήματος –πέραν του φαντασιακού μας- είναι ένα επανδρωμένο ταξίδι στον Άρη, αλλά κι αν θα δούμε ξανά ανθρώπους σύντομα στη Σελήνη. Και τέλος του ζητήθηκε να απαντήσει στην κριτική που γίνεται ότι πολλά από τα διαστημικά προγράμματα είναι ιδιαίτερα δαπανηρά και έχουν περιορισμένη ωφέλεια για την ανθρώπινη γνώση, όταν στην Γη και τη βιόσφαιρα υπάρχουν φαινόμενα με τεράστια σημασία (περιβαλλοντικά, ιατρικά, κοινωνικά, γεωλογικά κλπ.) που χρήζουν μεγαλύτερης έρευνας.
Η συνέντευξη μαζί του έκλεισε με αναφορά στην σχέση που μπορεί να έχει η Ελλάδα με τη διαστημική έρευνα. Τα διαστημικά προγράμματα στα οποία μετέχει η χώρα μας είναι πολύ περιορισμένα, το δε πρόγραμμα εκτόξευσης και διαχείρισης των ελληνοκυπριακών δορυφόρων Hellas Sat εκχωρήθηκε, ουσιαστικά, σε ξένους εδώ και χρόνια, από τότε που ολοκληρώθηκε η πώληση του ΟΤΕ. Έτσι, πόσο ρεαλιστικό είναι η Ελλάδα, με τα μεγέθη και τα προβλήματα που έχει, να μετέχει ενεργότερα σε διαστημικά προγράμματα για ερευνητικούς, αλλά και πρακτικούς λόγους;
www.ertnews.gr
Συντακτική ομάδα ert.gr