Το χιούμορ ως εργαλείο διαχείρισης των συγκρούσεων

Μάθετε πώς να χρησιμοποιείτε το γέλιο και χιούμορ για να επιλύσετε τις διαφωνίες και να ενισχύσετε τις στενές διαπροσωπικές σχέσεις σας.

Ο ρόλος του χιούμορ και του γέλιου στις σχέσεις

Όλοι έχουμε ακούσει ότι το γέλιο είναι το καλύτερο φάρμακο και αυτό είναι αλήθεια. Το γέλιο ανακουφίζει το άγχος, αυξάνει τη διάθεση και μας κάνει πιο δυνατούς ψυχικά και σωματικά. Όπως θα δούμε είναι επίσης καλό για τις σχέσεις μας γενικότερα.

Στο ξεκίνημα νέων σχέσεων, το χιούμορ μπορεί να είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο όχι μόνο για την προσέλκυση του άλλου ατόμου, αλλά και για να ξεπεραστεί κάθε αμηχανία που προκύπτει κατά τη διαδικασία γνωριμίας μεταξύ τους. Στις καθιερωμένες σχέσεις, το χιούμορ μπορεί να διατηρήσει τα πράγματα ως συναρπαστικά, φρέσκα και ζωντανά. Μπορεί επίσης να μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε τις συγκρούσεις του παρελθόντος, τις διαφωνίες και το θυμό που μπορεί να συσσωρευτούν με την πάροδο του χρόνου και να καταστρέψουν ακόμη και τους ισχυρότερους δεσμούς.

Το να μοιραζόμαστε την ευχαρίστηση του χιούμορ δημιουργεί μια αίσθηση οικειότητας και σύνδεσης μεταξύ δύο ανθρώπων – ποιότητες που καθορίζουν σταθερές, επιτυχημένες σχέσεις. Όταν γελάμε ο ένας με τον άλλον, δημιουργούμε έναν θετικό δεσμό μεταξύ μας. Αυτός ο δεσμός λειτουργεί ως ένας ισχυρός προστατευτικός μανδύας απέναντι στο άγχος, τις διαφωνίες, τις απογοητεύσεις και τα άσχημα «μπαλώματα» σε μια σχέση. Και το γέλιο είναι πραγματικά μεταδοτικό, όπως λένε, ειδικά αν αναλογιστούμε ότι απλώς ακούγοντας κάποιον να γελάει, μας προκαλεί κι εμάς να χαμογελάσουμε και να συμμετέχουμε στη διασκέδαση.

Είτε θέλουμε να βελτιώσουμε τη σχέση μας με έναν ρομαντικό σύντροφο, με φίλους, με την οικογένειά μας ή με συναδέλφους μας, το χιούμορ μπορεί να βοηθήσει όσο δεν μπορούμε να φανταστούμε. Χρησιμοποιώντας τις παρακάτω συμβουλές, μπορούμε να μάθουμε να χρησιμοποιούμε το χιούμορ για να εξομαλύνουμε τις διαφορές, να μειώσουμε το επίπεδο άγχους όλων και να επικοινωνήσουμε με έναν τρόπο που ενισχύει και εμβαθύνει τις σχέσεις μας.

Τα οφέλη από τη χρήση του χιούμορ στις σχέσεις μας

Το χιούμορ μπορεί να μας βοηθήσει:

Να σχηματίσουμε έναν ισχυρότερο δεσμό με τους άλλους ανθρώπους. Η υγεία και η ευτυχία μας εξαρτώνται, σε μεγάλο βαθμό, από την ποιότητα των σχέσεών μας – και το γέλιο φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά.

Εξομαλύνει τις διαφορές. Η χρήση έξυπνου χιούμορ συχνά μας βοηθά να αντιμετωπίσουμε ακόμη και τα πιο ευαίσθητα ζητήματα, όπως λόγου χάρη προβλήματα που αφορούν στο σεξ ή διαφωνίες με τα πεθερικά.

Διάλυση των εντάσεων. Ένα έξυπνο αστείο μπορεί να διευκολύνει μια τεταμένη κατάσταση και να μας βοηθήσει να επιλύσουμε τις διαφωνίες.

Να ξεπεράσουμε τα προβλήματα και τις δυσκολίες. Η αίσθηση του χιούμορ είναι το κλειδί για την ψυχική ανθεκτικότητα. Μας βοηθά να αναλάβουμε και να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες, την απογοήτευση του καιρού και να επιστρέψουμε σώοι και αβλαβείς από τις αντιξοότητες και τις απώλειες.

Να βάλουμε τα πράγματα σε μια νέα προοπτική. Οι περισσότερες καταστάσεις δεν είναι τόσο ζοφερές όσο εμφανίζονται όταν εξετάζονται υπό το πρίσμα μιας παιχνιδιάρικης και χιουμοριστικής οπτικής. Το χιούμορ μπορεί να μας βοηθήσει να επαναπροσδιορίσουμε προβλήματα που μοιάζουν να φαίνονται δυσβάσταχτα και ικανά να καταστρέψουν μια σχέση.

Να είμαστε πιο δημιουργικοί. Το χιούμορ και η παιχνιδιάρικη διάθεση μπορούν να μας χαλαρώσουν, να ενεργοποιήσουν τη σκέψη μας και να μας εμπνεύσουν.

Χρησιμοποιώντας το χιούμορ για τη διαχείριση και την εξουδετέρωση των συγκρούσεων

Η σύγκρουση είναι αναπόφευκτο μέρος όλων των σχέσεων. Μπορεί να έχει τη μορφή μεγάλης διαφωνίας μεταξύ των δυο μερών ή απλώς να χαρακτηρίζεται από μικρές «ποσότητες» θυμού που έχουν συσσωρευτεί με την πάροδο του χρόνου. Όπως και να έχει, ο τρόπος με τον οποίο διαχειριζόμαστε τις συγκρούσεις μπορεί συχνά να καθορίσει την επιτυχία της σχέσης μας.

Όταν η σύγκρουση και η διαφωνία στρεβλώνουν την ομαλή πορεία που υπήρχε στη σχέση μας, τότε το χιούμορ και η παιχνιδιάρικη διάθεση μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της έντασης και στην αποκατάσταση της αίσθησης σύνδεσης. Το έξυπνο και ανάλαφρο χιούμορ μπορεί γρήγορα να μετατρέψει τη σύγκρουση και την ένταση σε μια ευκαιρία για κοινή διασκέδαση και περισσότερη οικειότητα. Μας επιτρέπει να στηρίξουμε την άποψή μας χωρίς να προκαλέσουμε την έντονη άμυνα του άλλου ατόμου ή να βλάψουμε τα συναισθήματά του. Για παράδειγμα:

Ο Αλέξης είναι συνταξιούχος, αλλά συνεχίζει να ανεβαίνει στην οροφή για να καθαρίσει τις υδρορροές. Η σύζυγός του, η Άντζελα, του έχει πει πολλές φορές ότι τρομάζει κάθε φορά που αυτός χρησιμοποιεί τη σκάλα. Σήμερα, αντί για τα συνηθισμένα παράπονά της, φωνάζει προς αυτόν: «Ξέρεις, οι σύζυγοι σαν εσένα κάνουν τις συζύγους τους να γκρινιάζουν». Ο Αλέξης γελάει και κατεβαίνει προσεκτικά από την οροφή.

Ένα άλλο παράδειγμα μπορεί να είναι το εξής:

Ο σύζυγος της Ελεονώρας είναι ένας έξυπνος άντρας, αλλά μετά από μερικά ποτά κατά τη διάρκεια ενός δείπνου σε κάποιο εστιατόριο, υπολογίζει για άλλη μια φορά με λάθος τρόπο το ποσό που πρέπει να δώσει για το γεύμα. Αυτό ενοχλεί την Ελεονώρα, ενώ κάνει τον σύζυγό της αμυντικό καθώς όπως και άλλες φορές στο παρελθόν, έτσι και τώρα θεωρεί ότι μια ευχάριστη βραδιά θα τελειώσει με αψιμαχίες και νεύρα. Την επόμενη φορά που θα βγουν για δείπνο και ο σύζυγός της θα κάνει κίνηση για να πληρώσει, η Ελεονώρα του δίνει με παιχνιδιάρικη διάθεση και χαμόγελο ένα κομπιουτεράκι και του λέει: “υπάρχουν δύο είδη ανθρώπων: αυτοί που μπορούν να μετρήσουν και εκείνοι που δεν μπορούν.” Ο σύζυγός της γελάει και αντί να αφήνουν το εστιατόριο καβγαδίζοντας, φεύγουν χαμογελώντας και αστειευόμενοι μεταξύ τους.

Βέβαια, θα πρέπει να έχουμε υπόψη ότι το χιούμορ δεν είναι μια θαυματουργή θεραπεία για τις συγκρούσεις, αλλά μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο που θα μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε κάποια δύσκολα σημεία που πλήττουν κάθε σχέση από καιρού εις καιρόν. Το χιούμορ όταν δεν περιλαμβάνει οποιουδήποτε είδους βλαβερό σαρκασμό ή γελοιοποίηση – τότε εξουδετερώνει τη σύγκρουση ή τη διαμάχη βοηθώντας μας με τους εξής παρακάτω τρόπους – συμβουλές:

Διακόψτε την πάλη του ποιος θα έχει την εξουσία, χαλαρώνοντας αμέσως την ένταση και επιτρέποντάς σας να επανασυνδεθείτε και να ανακτήσετε μια θετική προοπτική.

Να είστε πιο αυθόρμητοι. Το γέλιο και το παιχνίδι σας βοηθούν να απελευθερωθείτε από άκαμπτους τρόπους σκέψης και συμπεριφορές, επιτρέποντάς σας να δείτε το πρόβλημα με νέο τρόπο και να βρείτε περισσότερες δημιουργικές λύσεις και ιδέες.

Να είστε λιγότερο αμυντικοί. Σε περιβάλλοντα που «σηκώνουν» μια πιο παιχνιδιάρικη διάθεση, ακούμε τα πράγματα διαφορετικά και μπορούμε να ανεχθούμε και να μαθαίνουμε πράγματα που μας αφορούν και που υπό διαφορετικές συνθήκες ίσως να μας ακούγονταν ως δυσάρεστα ή ακόμη και οδυνηρά.

Αφήστε τις αναστολές. Το γέλιο μας ανοίγει, μας απελευθερώνει και μας βοηθά να εκφράσουμε αυτό που πραγματικά αισθανόμαστε και επίσης, μας επιτρέπει να αναδυθούν τα βαθιά, τα γνήσια συναισθήματά μας.

Κάποιες συμβουλές για καλό κι έξυπνο χιούμορ προκειμένου να διαχειριστούμε μια διένεξή μας είναι οι εξής:

Συμβουλή 1: Βεβαιωθείτε ότι και οι δύο συμμετέχετε και αντιλαμβάνεστε το αστείο ως αστείο…

Όπως κάθε εργαλείο, έτσι, και το χιούμορ μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο με αρνητικούς όσο και με θετικούς τρόπους. Για παράδειγμα, το να κάνεις προσβλητικά σχόλια και, στη συνέχεια, να επικρίνεις το άλλο άτομο επειδή δεν μπορεί να αντιληφθεί ένα αστείο,  τότε  αυτό θα δημιουργήσει ακόμη περισσότερα προβλήματα και τελικά θα βλάψει τη σχέση.

Το χιούμορ μπορεί να σας βοηθήσει να ξεπεράσετε τη σύγκρουση μόνο όταν και τα δύο μέρη συμμετέχουν και αντιλαμβάνονται το αστείο ως  αστείο κι όχι ως προσβολή. Είναι σημαντικό να είστε ευαίσθητοι ως προς το άλλο άτομο. Εάν ο σύντροφος, ο συνάδελφός σας, το μέλος της οικογένειας ή ο φίλος σας δεν είναι πιθανό να εκτιμήσουν το αστείο, μην το πείτε ή μην το κάνετε, ακόμα κι αν είναι «όλοι σε καλή διάθεση και ανοικτοί για πλάκα και διασκέδαση». Όταν το αστείο είναι μονόπλευρο και όχι αμοιβαίο, υπονομεύει την εμπιστοσύνη και την καλή θέληση και μπορεί να βλάψει τη σχέση.

Το χιούμορ πρέπει να είναι  διασκεδαστικό και ταυτόχρονα ευχάριστο για όλους όσοι εμπλέκονται σε αυτό. Εάν κάποιοι δεν πιστεύουν ότι το αστείο ή το πείραγμά σας είναι πράγματι αστείο, τότε σταματήστε το αμέσως. Πριν ξεκινήσετε να κάνετε τα αστεία σας, αφιερώστε λίγο χρόνο για να σκεφτείτε τα κίνητρά σας, καθώς και την κατάσταση του νου και την αίσθηση του χιούμορ του άλλου ατόμου.

Ρωτήστε τον εαυτό σας τις ακόλουθες ερωτήσεις:

  1. Αισθάνεστε ήρεμοι, νηφάλιοι και ότι είστε συνδεδεμένοι στο ίδιο μήκος κύματος με το άλλο άτομο;
  2. Είναι αληθινή η πρόθεσή σας να μεταδώσετε θετικά συναισθήματα ή μήπως ασυναίσθητα χρησιμοποιείτε το αστείο για να εκφράσετε θυμό ή για να γελάσετε ειςβάρος του άλλου ατόμου;
  3. Είστε βέβαιοι ότι το αστείο σας θα γίνει κατανοητό και θα εκτιμηθεί;
  4. Γνωρίζετε τον συναισθηματικό τόνο των μη λεκτικών μηνυμάτων που στέλνετε; Δίνετε θετικά, ζεστά σήματα ή μήπως το αστείο σας εμπεριέχει έναν αρνητικό ή εχθρικό τόνο;
  5. Είστε ευαίσθητοι στα μη λεκτικά σήματα που στέλνει το άλλο άτομο; Φαίνονται ανοιχτοί και δεκτικοί στο χιούμορ σας αυτοί που σας ακούνε, ή μήπως κλειστοί, παγωμένοι και προσβεβλημένοι;
  6. Είστε πρόθυμοι και ικανοί να υποχωρήσετε εάν το άλλο άτομο ανταποκριθεί αρνητικά στο αστείο σας;
  7. Εάν λέτε ή κάνετε κάτι που προσβάλλει, είναι εύκολο για σας να ζητήσετε αμέσως συγγνώμη;

Συμβουλή 2: Μην χρησιμοποιείτε το χιούμορ για να καλύψετε άλλα συναισθήματα που υποβόσκουν ασυναίσθητα

Το χιούμορ σας βοηθά να παραμείνετε ανθεκτικοί απέναντι στις προκλήσεις της ζωής. Αλλά υπάρχουν στιγμές που το χιούμορ δεν είναι υγιές – και τότε χρησιμοποιείται ως κάλυμμα για την αποφυγή, αντί για την αντιμετώπιση, οδυνηρών συναισθημάτων. Το γέλιο μπορεί να είναι μια μεταμφίεση για συναισθήματα που σας πληγώνουν, όπως συναισθήματα φόβου, θυμού και απογοήτευσης που δεν θέλετε να αποδεχθείτε ή δεν ξέρετε πώς να τα εκφράσετε.

Μπορείτε να είστε αστείοι λέγοντας πράγματα που αφορούν στην αλήθεια, αλλά η κάλυψη της αλήθειας δεν είναι αστεία. Όταν χρησιμοποιείτε το χιούμορ ως κάλυμμα για άλλα συναισθήματα, τότε δημιουργείτε σύγχυση και δυσπιστία στις σχέσεις σας.

Για ενδείξεις σχετικά με το αν το χιούμορ σας χρησιμοποιείται για την απόκρυψη άλλων συναισθημάτων σας, αναρωτηθείτε τα εξής παρακάτω:

  1. Γίνεται το αστείο σας εις βάρος κάποιου άλλου ατόμου ή ομάδας; Σας διασπά και σας διαιρεί, αντί να σας φέρνει πιο κοντά και να σας ενώνει;
  2. Προσπαθείτε πραγματικά να μοιραστείτε ένα αμοιβαίο γέλιο ή έχετε άλλη κρυφή ατζέντα (π.χ. να ασκήσετε κριτική, να βάλετε το άλλο άτομο στη θέση του, να αποδείξετε ότι έχετε δίκιο κ.λπ.);
  3. Χρησιμοποιείτε συχνά το χιούμορ για να υποβιβάσετε κάποιον; Δεν υπάρχει τίποτα λάθος με τον αυτοσαρκασμό, αλλά τα συχνά αστεία που υποτιμούν τους άλλους μπορεί να είναι ένας μηχανισμός άμυνας που παρά το ότι στρέφεται ενάντια στον άλλο, τελικά αντανακλά τη χαμηλή σας αυτοεκτίμηση και την ανασφάλειά σας.
  4. Το χιούμορ είναι επιλογή σας, ακόμη και σε σοβαρές καταστάσεις που απαιτούν ευαισθησία και ωριμότητα; Σας έχουν πει από περισσότερα από ένα άτομα ότι τα αστεία σας είναι κατάλληλα ή ακατάλληλα;
  5. Σας παίρνουν στα σοβαρά οι άλλοι άνθρωποι; Ή μήπως από τα υπερβολικά σας αστεία, σας βλέπουν ως κλόουν, ίσως σαν κάποιον καλό «κωμικό» για ένα διάλλειμα γέλιου, αλλά όχι ως κάποιον στον οποίο να μπορούν να βασιστούν, ειδικά σε περιστάσεις που απαιτούν σοβαρότητα;

Συμβουλή 3: Αναπτύξτε μια πιο έξυπνη αίσθηση του χιούμορ

Μερικοί το βρίσκουν ευκολότερο από άλλους να χρησιμοποιούν χιούμορ, ειδικά σε καταστάσεις έντασης. Εάν οι προσπάθειές σας δεν πάνε και τόσο καλά, οι παρακάτω συμβουλές μπορεί να σας φανούν χρήσιμες.

Παρακολουθήστε τα μη λεκτικά στοιχεία, δηλαδή τη γλώσσα του σώματος. Εάν κάποιος δεν απολαμβάνει τις προσπάθειές σας για να κάνετε χιούμορ, μπορείτε να το καταλάβετε από τη γλώσσα του σώματός του. Μήπως το χαμόγελό τους φαίνεται ψεύτικο ή βεβιασμένο; Μήπως όταν σας βλέπουν απομακρύνονται ή μήπως έρχονται προς εσάς, ενθαρρύνοντάς σας να συνεχίσετε;

Αποφύγετε το χιούμορ πουλώντας πνεύμα. Μπορεί να λειτουργήσει για μερικούς κωμικούς στη σκηνή, αλλά στις πρόσωπο προς πρόσωπο συναντήσεις είναι παρακινδυνευμένο και ίσως βλάψει τη σχέση σας. Το να λέτε κάτι καυστικό ή προσβλητικό, ακόμη και όταν είναι αστείο, μπορεί να οδηγήσει στην απομάκρυνση του άλλου ατόμου και να αποδυναμώσετε άθελά σας τον μεταξύ σας δεσμό.

Συμβουλή 4: αφήστε να βγει στην επιφάνεια η παιχνιδιάρικη πλευρά σας

Δυσκολεύεστε να αστειευτείτε ή να χαλαρώσετε την ώρα που προσπαθείτε να πείτε ένα αστείο; Μήπως νομίζετε ότι δεν είστε καθόλου αστείοι; Ή μήπως ανησυχείτε υπερβολικά για το πώς θα φανείτε και για το πώς θα ακουστείτε στους άλλους;

Ο φόβος απόρριψης ή γελοιοποίησης κατά την απόπειρα να κάνετε χιούμορ είναι ένας κατανοητός φόβος, αλλά είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι δεν χρειάζεται να είστε κωμικός για να χρησιμοποιήσετε το χιούμορ, ούτως ώστε να διαχειριστείτε τις συγκρούσεις σας. Το θέμα δεν είναι να εντυπωσιάσετε ή να διασκεδάσετε το άλλο άτομο, αλλά απλώς να ελαφρύνετε τη διάθεση και να μειώσετε την ένταση. Γι ‘αυτό, μην φοβάστε να συμπεριφερθείτε απλά και ανέμελα όπως τα παιδιά. Μην ξεχνάτε ότι το χιούμορ μπορεί να μειώσει την άμυνα του άλλου ατόμου, βάζοντας και τους δύο σας σε μια πιο θετική σκέψη που συμβάλλει στην εξομάλυνση των διαφορών.

Αν παρόλα αυτά, το χιούμορ φαντάζει στα μάτια σας ως κάτι που έχετε ξεχάσει, τότε προσπαθήστε να έρθετε σε επαφή με μικρά παιδιά, τα οποία αποτελούν και την αυθεντικότερη πηγή έκφρασης της παιχνιδιάρικης διάθεσης και του χιούμορ. Μιλήστε και παίξτε μαζί τους, ίσως θυμηθείτε τον εαυτό σας, τότε που κι εσείς ήσασταν παιδί.  Ακόμη, ένας εύκολος τρόπος να δοκιμάσετε τις ικανότητές σας στο να κάνετε χιούμορ είναι να προσπαθήσετε να αστειευτείτε με άτομα που εργάζονται στις πωλήσεις, τα οποία είναι συνήθως αρκετά κοινωνικά και δεκτικά στο να σας ακούσουν. Αν το χιούμορ σας δεν εκτιμηθεί, δε χρειάζεται να δείτε ξανά αυτό το άτομο, από την άλλη όμως θα έχετε μάθει μέσα από την δια-αντίδραση μαζί του.

https://www.helpguide.org/articles/relationships-communication/managing-conflicts-with-humor.html. Managing Conflict with Humor.
Authors: Lawrence Robinson, Jeanne Segal, Ph.D., Melinda Smith, M.A.(2019).

  • Ελεύθερη μετάφραση κειμένου: Κουραβάνας Νικόλαος
  • Επιμέλεια κειμένου: Παπαδοπούλου Ελένη

Αναρτήθηκε από Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια, MSc 


Αφήστε μια απάντηση