Οι κάμερες για υπολογιστή, τα παζλ αλλά και τα αξεσουάρ γυμναστικής ήταν ανάμεσα στα προϊόντα που αγοράστηκαν περισσότερο μέσω διαδικτύου τον περασμένο μήνα, κατά τη διάρκεια της υποχρεωτικής παραμονής μας στο σπίτι λόγω του COVID-19. Αυτή είναι μόνο μια λεπτομέρεια από τα στοιχεία της έρευνας του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτρονικού Εμπορίου (GR.EC.A), τα οποία καταδεικνύουν ότι η αποχή μας από τα φυσικά καταστήματα δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη και αποχή από τις αγορές. Με αφορμή τη σχετική μελέτη, η δρ. Κατερίνα Φραϊδάκη, πρόεδρος του GR.EC.A, μιλάει στο ert.gr για το ηλεκτρονικό εμπόριο στις ημέρες του κορονοϊού και όχι μόνο.
Η έρευνα
Ο Ε.Σ.Η.Ε. -σε συνεργασία με τις ιστοσελίδες σύγκρισης τιμών Skroutz και BestPrice, την Google και την ομάδα eMarket Intelligence της Convert Group- πραγματοποίησε έρευνα προκειμένου να αποτυπώσει τις τάσεις του ηλεκτρονικού εμπορίου στη χώρα μας, δίνοντας έμφαση στις ημέρες της πανδημίας που διανύουμε. Από τα στοιχεία προκύπτει ότι, κατά την περίοδο της εφαρμογής των περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση του COVID-19, παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση των αγορών μέσω του διαδικτύου στην Ελλάδα.
Η εν λόγω έρευνα αφορά το διάστημα από 30 Δεκεμβρίου 2019 έως 5 Απριλίου 2020 (14 εβδομάδες). Για την ακριβέστερη ερμηνεία και ανάλυση των ερευνητικών δεδομένων πραγματοποιήθηκαν συγκρίσεις με τις αντίστοιχες χρονικές περιόδους του προηγούμενου έτους. Τα στοιχεία παρουσιάζονται αναλυτικά για κάθε εβδομάδα. Εκτός από την Ανάπτυξη Δαπάνης και Επισκεψιμότητας στα ελληνικά ηλεκτρονικά καταστήματα, η έρευνα δίνει στοιχεία και για την Εβδομαδιαία Μεταβολή της online Επισκεψιμότητας σε ηλεκτρονικά καταστήματα της χώρας (για το διάστημα πριν από την «καραντίνα» όσο και κατά τη διάρκεια αυτής), ανάλογα και με τις κατηγορίες των διατιθέμενων προϊόντων (τεχνολογία, μόδα, αθλητισμός κ.λπ.).
Στο πλαίσιο της ανάλυσης και παρουσίασης στοιχείων καταγράφονται επίσης δεδομένα που αφορούν τη Μεταβολή της Επισκεψιμότητας των καταναλωτών σε φυσικά καταστήματα, χώρους ψυχαγωγίας, εστιατόρια κ.λπ., πριν και κατά τη διάρκεια των περιοριστικών μέτρων.
Στα γραφήματα φαίνονται επίσης οι εκατό ταχύτερα ανοδικές και πτωτικές κατηγορίες προϊόντων που διατίθενται στην αγορά μέσω ηλεκτρονικού εμπορίου. Τα συγκεκριμένα στοιχεία προκύπτουν από τη σύγκριση δεδομένων για τον Μάρτιο του 2020 και τον Φεβρουάριο του 2020 αντίστοιχα.
Η άντληση των στοιχείων για τις ανάγκες της έρευνας έγινε από 4.451 ηλεκτρονικά καταστήματα με τα οποία συνεργάζεται ο ιστότοπος Skroutz, από 2.116 e-shops με τα οποία συνεργάζεται ο ιστότοπος BestPrice και από εκατομμύρια δεδομένα τοποθεσίας των χαρτών Google Maps, χωρίς την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων των χρηστών. Στην έρευνα δεν παρουσιάζονται πληροφορίες που αφορούν online υπηρεσίες (όπως έκδοση αεροπορικών εισιτηρίων, πρόσβαση σε μουσική, ταινίες, συνδρομές σε παιχνίδια), ενώ έχει εξαιρεθεί και η κατηγορία αγορών από online σούπερ μάρκετ. Από τις αναλύσεις εξαιρέθηκαν επίσης όλα τα προϊόντα που σχετίζονται με την κινητή τηλεφωνία (συσκευές, αξεσουάρ) γιατί η ποσόστωσή τους στις δύο προαναφερόμενες μηχανές σύγκρισης τιμών δεν είναι αντιπροσωπευτική του ελληνικού ηλεκτρονικού εμπορίου. Σε κάθε περίπτωση, η κατηγορία της κινητής τηλεφωνίας και οι υποκατηγορίες που σχετίζονται με αυτό το κομμάτι της αγοράς παρουσιάζουν πτωτική τάση σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019.
Σημειώνεται ότι στην έρευνα του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτρονικού Εμπορίου, που περιλαμβάνει ένα διευρυμένο δείγμα ηλεκτρονικών καταστημάτων, υπολογίζεται για πρώτη φορά η ποσοστιαία μεταβολή της δαπάνης σε ευρώ σε σχέση με την online κατανάλωση των Ελλήνων για τα προαναφερθέντα χρονικά διαστήματα.
Αναλυτικά στοιχεία
Σε ό,τι αφορά την καταναλωτική δαπάνη προϊόντων σε ελληνικά ηλεκτρονικά καταστήματα, παρατηρείται αύξηση εβδομαδιαίως (έως και 134% κατά τη 14η εβδομάδα της έρευνας, δηλαδή από τις 30 Μαρτίου έως τις 5 Απριλίου 2020) σε σχέση με την αντίστοιχη εβδομάδα του 2019.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, οι κατηγορίες προϊόντων που σημείωσαν αυξημένες διαδικτυακές πωλήσεις, ιδιαίτερα για τον μήνα Μάρτιο (κυρίως μετά την εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων), είναι πολλές. Ενδεικτικά αναφέρονται τα παζλ με αύξηση της τάξης 1.654%, οι κάμερες για υπολογιστή με ποσοστό αύξησης 1.256% και τα στρώματα γυμναστικής με ποσοστό αύξησης 772% – σε σύγκριση με τα ποσοστά του προηγούμενου μήνα (Φεβρουάριος 2020) για τα αντίστοιχα προϊόντα.
Από τα στοιχεία της έρευνας φαίνεται επίσης ότι η online επισκεψιμότητα σε όλες τις μεγάλες κατηγορίες ηλεκτρονικού εμπορίου αυξάνεται εδώ και τέσσερις εβδομάδες. Αναλυτικότερα, τα Προϊόντα Ψυχαγωγίας παρουσιάζουν αύξηση 433%, τα προϊόντα που σχετίζονται με τον αθλητισμό και τα χόμπι παρουσιάζουν αύξηση 129% και τα Παιδικά-Βρεφικά είδη παρουσιάζουν αυξημένο ποσοστό διαδικτυακών πωλήσεων κατά 118% για την εβδομάδα 30 Μαρτίου – 5 Απριλίου 2020 σε σχέση με την εβδομάδα 2 Μαρτίου – 8 Μαρτίου 2020, που ήταν η τελευταία εβδομάδα πριν από την «καραντίνα». Όπως είναι αναμενόμενο, κατά το διάστημα που η online επισκεψιμότητα σε κατηγορίες ηλεκτρονικού εμπορίου παρουσιάζει μεγάλη αύξηση, μειώνεται δραματικά η επισκεψιμότητα στο φυσικό δίκτυο καταστημάτων, εμπορικών κέντρων και χώρων ψυχαγωγίας σε ποσοστό που φτάνει το -85% κατά την εβδομάδα από 30 Μαρτίου έως 5 Απριλίου 2020 σε σχέση με το διάστημα των πέντε εβδομάδων, από τις 3 Ιανουαρίου έως τις 6 Φεβρουαρίου 2020.
Οι διαδικτυακές πωλήσεις προϊόντων αυτοκίνησης-μοτοκίνησης, μόδας, ειδών ταξιδιού και μεταφοράς εμφανίζουν σημαντική πτώση κατά την περίοδο της πανδημίας. Ενδεικτικά αναφέρονται τα αμορτισέρ αυτοκινήτου με ποσοστό μείωσης πωλήσεων -99%, τα γυναικεία μποτάκια με -76% και οι βαλίτσες ταξιδιού με -63%. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι η κατηγορία των προϊόντων μόδας παρουσίασε μικρή αύξηση της τάξης του 4% στην online επισκεψιμότητα κατά την εβδομάδα από 30 Μαρτίου έως 5 Απριλίου 2020, λόγω και των online αγορών που πραγματοποιήθηκαν την πασχαλινή περίοδο.
Στις 11 Μαΐου ο Ε.Σ.Η.Ε. θα δημοσιεύσει σε σχετική ιστοσελίδα του επιπλέον στοιχεία αναφορικά με την υπό εξέλιξη έρευνα, τα οποία θα αφορούν τις υπόλοιπες εβδομάδες του Απριλίου 2020.
Οι διαδικτυακές αγορές ως «συνήθεια» και μετά τον COVID-19
Υπάρχει άραγε περίπτωση αυτή η «στροφή» των καταναλωτών προς τις ηλεκτρονικές αγορές να γίνει μια πιο μόνιμη συνήθεια, ακόμα και μετά την πανδημία; Η δρ. Κατερίνα Φραϊδάκη, πρόεδρος του Ε.Σ.Η.Ε.-GR.E.C.A, απαντά: «Στόχος είναι να κρατήσουμε κοντά μας την πλειονότητα των online αγοραστών. Για αυτό τον λόγο, ο GR.EC.A προσπαθεί να εντοπίσει, μέσα από έρευνες και από συνομιλίες που έχει με όλους τους εμπλεκόμενους στην αλυσίδα του ηλεκτρονικού εμπορίου, τα προβλήματα που αναδύονται, και ψάχνει να βρει λύσεις. Σημαντική επιτυχία για εμάς θα είναι να κρατήσουμε ικανοποιημένους τους καταναλωτές και τους κατόχους e-shops».
Σε κάθε περίπτωση, η αυξημένη εμπιστοσύνη στις ηλεκτρονικές αγορές προϋποθέτει και τη σωστή πληροφόρηση των καταναλωτών, ώστε να αποφεύγουν τους διαδικτυακούς κινδύνους. «Είναι σημαντικό ο καταναλωτής να γνωρίζει το ηλεκτρονικό κατάστημα από το οποίο αγοράζει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες του. Τον παροτρύνουμε να αγοράζει από καταστήματα τα οποία τηρούν την ελληνική και την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Ως Σύνδεσμος, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Ηλεκτρονικού Εμπορίου-ELTRUN του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, έχουμε αναπτύξει το GRECA Trustmark, σήμα αξιοπιστίας. Όσα καταστήματα φέρουν το συγκεκριμένο σήμα έχουν αξιολογηθεί με βάση 122 κριτήρια και βεβαιώνουμε τους καταναλωτές για την συμμόρφωσή τους με τη νομοθεσία και τον Κώδικα Δεοντολογίας», αναφέρει η κυρία Φραϊδάκη.
Ωστόσο, επειδή οι διαδικτυακές απάτες εξακολουθούν να συμβαίνουν, η πρόεδρος του Ε.Σ.Η.Ε. επισημαίνει πως υπάρχουν πράγματα που μπορούν να κάνουν οι καταναλωτές σε περίπτωση που δεν μείνουν ικανοποιημένοι κατά τις συναλλαγές τους με τα ηλεκτρονικά καταστήματα: «Μπορούν είτε να απευθυνθούν στο ηλεκτρονικό κατάστημα (όλα τα ηλεκτρονικά καταστήματα πρέπει να δίνουν στον καταναλωτή την επιλογή να εκφράσει το παράπονό του μέσω της πλατφόρμας ODR), είτε να απευθυνθούν στον GR.EC.A (εφόσον το κατάστημα για το οποίο γίνεται η αναφορά είναι μέλος του Συνδέσμου), είτε να επικοινωνήσουν με τον Συνήγορο του Καταναλωτή».
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την έρευνα και τις δράσεις του GR.EC.A κατά την περίοδο της κρίσης του COVID-19 μπορείτε να βρείτε στη σχετική ιστοσελίδα.
Επιμέλεια κειμένου: Μπέττυ Σαβούρδου
Γραφήματα: Ελληνικός Σύνδεσμος Ηλεκτρονικού Εμπορίου- GR.EC.A/ The Best Company AE/ Google LLC/ Skroutz AE Convert Group AE.
www.ert.gr
Νικόλαος Περδικάρης