Ξεμάτιασμα: Τι λένε οι επιστήμονες, τι στάση τηρεί η Εκκλησία

Τι λένε οι επιστήμονες για το ξεμάτιασμα; Ποια είναι τα επιχειρήματα όσων το αποδέχονται;

Πονοκέφαλος, ναυτία, αίσθημα κούρασης, αδυναμία, ανεξέλεγκτη υπνηλία και εμετός είναι μερικά από τα συμπτώματα αποδίδονται στο κακό το μάτι.

Πολλοί είναι αυτοί που πιστεύουν ότι ένα βλέμμα ή απλώς ο φθόνος μπορούν να μας επηρεάσουν αρνητικά. Και αυτή είναι μια δοξασία που κρατά εκατοντάδες χρόνια στην Ελλάδα,

Το «μάτι» αλλά και οι τεχνικές αντιμετώπισης του, παραμένουν σταθερές εδώ και πολλά χρόνια. Μια προσευχή ή μερικές σταγόνες λάδι μέσα σε νερό, είναι η θεραπεία για το μάτιασμα που διδάσκεται από γενιά σε γενιά, από μητέρα σε γιο και από πατέρα σε κόρη.

Είναι μια πεποίθηση που υπάρχει σε διάφορους πολιτισμούς και όχι μόνο στην Ελλάδα. Οι περισσότερες θρησκείες, όπως και ο Χριστιανισμός αποδέχονται το «μάτι» ως πράξη του πονηρού πνεύματος και έργο του διαβόλου.

Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, αυτοί που ματιάζουν έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως ανοιχτόχρωμα ή μικρά μάτια. Εκφράσεις όπως το «φτου να μην σε ματιάσω» χρησιμοποιούνται για να μας προστατέψουν από το φόβο του φθόνου.

Οι ματόχαντρες αλλά και φυλακτά από ιερά προσκυνήματα χρησιμοποιούνται για την προστασία από το μάτι

Η εξήγηση όμως, για το πώς ένα βλέμμα είναι ικανό να δημιουργήσει τόσο κακό, δεν έχει βρεθεί από την επιστημονική κοινότητα. Η πεποίθηση του ματιάσματος θεωρείται αυθαίρετη. Εκκλησία και επιστήμη για άλλη μια φορά συγκρούονται.

Οι περισσότεροι επιστήμονες θεωρούν ότι ο «ματιασμένος» αυθυποβάλλεται. Το μάτι είναι αυτοεκπληρούμενη προφητεία, σύμφωνα με την οποία κάτι ψεύτικο εκλαμβάνεται ως αληθινό και πραγματικά γεγονότα παρουσιάζονται ως απόδειξη του.

Μια ακόμη πιθανή εξήγηση για το «μάτι» είναι ότι τα συμπτώματα που εμφανίζονται έτσι ξαφνικά, είναι ψυχοσωματικά. Το άγχος, η πίεση και γενικότερα δυσάρεστα συναισθήματα που καταπιέζονται και δεν εκφράζονται, σωματοποιούνται.

Στο μάτι αποδίδεται ό,τι δεν μπορεί να εξηγηθεί από τον ματιασμένο και έχει την ανάγκη να το προσάψει σε κάποιον άλλο εξωτερικό παράγοντα.

Η ντροπή και ο φόβος του φθόνου είναι μερικές από τις αιτίες που πιστεύουμε στο «μάτι», σύμφωνα με τον ψυχαναλυτή Benjamin Kilborne.

«Είναι δύσκολο για έναν άνθρωπο να αντιμετωπίσει την αμφισημία, τις συγκρούσεις και τις αμφιβολίες που προκαλεί το αίσθημα της ντροπής. Όσο περισσότερο κανείς νιώθει ντροπή τόσο περισσότερο αρχίζει να βασίζεται σε φαντασιώσεις σχετικά με το πώς τον βλέπουν οι άλλοι»εξηγεί ο ψυχαναλυτής Benjamin Kilborne.

Με αυτό τον τρόπο, αποδίδονται τα συναισθήματα που νιώθουμε σε κάποιον άλλο που «μας μάτιασε, μας γρουσούζεψε», με αποτέλεσμα να πάθουμε αυτά που πάθαμε.

Σύμφωνα με ψυχολόγους, τα αποτελέσματα του ξεματιάσματος εξηγούνται από την επίδραση της θετικής σκέψης εκείνου που μας ξεματιάζει, αλλά και από την ανάγκη μας να νιώσουμε καλύτερα.

Όπως και να έχει, το ξεμάτιασμα είναι ένα έθιμο, ένα κομμάτι της παράδοσής μας που δύσκολα θα εξαφανιστεί. Κυρίως γιατί το ξεμάτιασμα πιάνει.

Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι οι παλιοί λένε: όποιος δεν πιστεύει στο μάτι δεν ματιάζεται…

Το μάτιασμα (η βασκανία) είναι ένα φαινόμενο που η Εκκλησία μας πα­ραδέχεται την ύπαρξη του.

Ποια θέση όμως παίρνει η Εκκλη­σία μας για το ξεμάτιασμα;

Κατ’ αρχήν τους πιστούς που ζουν τακτική πνευματική και μυ­στηριακή ζωή και που με πίστη φέρουν τον Τίμιο Σταυρό, δεν τους πιάνει κανένα «μάτι».

Όταν υπάρξει βασκανία, τότε μο­ναδική ισχυρή δύναμη κατά της δαιμονικής ενέργειας είναι οιει­δικές ευχές του ιερέα, η ειλικρι­νής Εξομολόγηση και η Θεία Με­τάληψη.

Ακόμη βοηθούν μαζί με τη δύνα­μη της προσευχής και τα αγιαστικά μέσα που η ίδια η Εκκλησία μας χορηγεί.

Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να καταφεύγουμε στις ξεματιάστρες, οι οποίες με παράξενες και πολ­λές φορές με βλάσφημες ευχές ή «προσευχές», επιχειρούν να υπο­καταστήσουν τον ιερέα.

Κάποια τυχόν βελτίωση από ένα τέτοιο ξεμάτιασμα είναι βέβαιο τέχνα­σμα του διαβόλου, ο οποίος αποσκο­πεί να μας τραβήξει μακριά από τη σωτήρια χάρη της Εκκλησίας μας και να μας δέσει ως δούλους πίσω από μία πλανεμένη ξεματιάστρα.

Η προσευχή

Εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Αμήν.

Δόξα σοι ο Θεός ημών, δόξα σοι. Βασιλεύ ουράνιε, παράκλητε, το Πνεύμα της αληθείας, ο πανταχού παρών και τα πάντα πληρών, ο θησαυρός των αγαθών και ζωής χορηγός, ελθέ και σκήνωσον εν ημίν, και καθάρισον ημάς από πάσης κηλίδος, και σώσον, Αγαθέ, τας ψυχάς ημών.

Δόξα Πατρί, και Υιώ και αγίω Πνεύματι. Καί νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.

Παναγία Τριάς, ελέησον ημάς, Κύριε, ιλάσθητι ταίς αμαρτίαις ημών. Δέσποτα, συγχώρησον τας ανομίας ημίν. Άγιε, επισκεψαι και ίασαι τας ασθενείας ημών, ένεκεν του ονόματός σου, Κύριε ελέησον, Κύριε ελέησον, Κύριε ελέησον.

Δόξα Πατρί, και Υιώ και αγίω Πνεύματι. Καί νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.

Πάτερ ημών ο εν τοις ουρανοίς, αγιασθήτω το όνομά σου, έλθετω η βασιλεία σου, γενηθήτω το θέλημά σου, ως εν ουρανώ και επί της γης. Τον άρτον ημών τον επιούσιον δος ημίν σήμερον, και άφες ημίν τα οφειλήματα ημών ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών, και μη εισενέγκης ημάς εις πειρασμόν, αλλά ρύσαι ημάς από του πονηρού.

Δι’ ευχών των άγιων Πατέρων ημών, Κύριε Ιησού Χριστέ ο Θεός ημών, ελέησον ημάς. Αμήν.