Οι ιθαγενείς Αμερικανοί μπορεί να μην κατάγονται από την Ιαπωνία, όπως έδειχναν προηγούμενα αρχαιολογικά στοιχεία, σύμφωνα με μια νέα μελέτη.
Για χρόνια, οι αρχαιολόγοι πίστευαν ότι οι πρώτοι άνθρωποι που έζησαν στη Βόρεια Αμερική κατάγονταν απευθείας από μια ομάδα που ονομαζόταν Jomon, οι οποίοι κατέλαβαν την αρχαία Ιαπωνία πριν από περίπου 15.000 χρόνια. Πριν από περίπου 15.000 χρόνια, οι άνθρωποι έφτασαν στη Βόρεια Αμερική μέσω της Βερίγγειας γέφυρας, μιας λωρίδας γης που προηγουμένως συνέδεε τη Ρωσία με τη Βόρεια Αμερική πριν η στάθμη της θάλασσας ανέβει πάνω από αυτήν. Η θεωρία αυτή βασίζεται σε ομοιότητες στα λίθινα εργαλεία, ιδίως στα βλήματα, που βρέθηκαν σε οικισμούς των ιθαγενών της Αμερικής και των Jomon. Ωστόσο, οι συγγραφείς της νέας μελέτης λένε ότι αυτό το σενάριο είναι εξαιρετικά απίθανο, επειδή τα βιολογικά στοιχεία «δεν ταιριάζουν» με τα αρχαιολογικά ευρήματα.
«Οι Jomon δεν ήταν άμεσοι πρόγονοι των ιθαγενών Αμερικανών», δήλωσε στο Live Science ο επικεφαλής συγγραφέας Ρίτσαρντ Σκοτ, ανθρωπολόγος στο Πανεπιστήμιο της Νεβάδα στο Ρίνο. «Οι Jomon μοιάζουν περισσότερο με εκείνους που βρίσκονται σε ομάδες της Νοτιοανατολικής Ασίας και του Ειρηνικού παρά της Ανατολικής Ασίας και των ιθαγενών της Αμερικής».
Αντίθετα, οι ερευνητές υποψιάζονται ότι οι ιθαγενείς Αμερικανοί κατάγονται από μια διαφορετική ομάδα που ζούσε κάπου στην Ανατολική Ασία, αν και παραμένει αβέβαιο πού ακριβώς και πότε έζησαν αυτοί οι πρόγονοι.
Μια αρχαιολογική θεωρία
Ο Σκοτ και οι συνάδελφοί του ξεκίνησαν τη μελέτη τους επειδή δεν είχαν πειστεί από το κύριο επιχείρημα που συνδέει τους ιθαγενείς Αμερικανούς με τους Jomon – τις ομοιότητες των λίθινων εργαλείων.
«Οι ομοιότητες μεταξύ των τεχνουργημάτων των αρχαίων Jomon και των ιθαγενών Αμερικανών έγκεινται στις αιχμές βλήματος με στέλεχος», δήλωσε στο Live Science ο συν-συγγραφέας Τζον Χόφεκερ, αρχαιολόγος στο Ινστιτούτο Αρκτικής και Αλπικής Έρευνας του Πανεπιστημίου του Κολοράντο. Αυτές οι ομοιότητες έπεισαν τους προηγούμενους ερευνητές ότι οι γνώσεις για την κατασκευή αυτών των εργαλείων μεταδόθηκαν από τον έναν πολιτισμό στον άλλο, πρόσθεσε.
Οι ερευνητές της μελέτης δήλωσαν ότι τα στοιχεία αυτά δεν ήταν αρκετά πειστικά για να βγάλουν κάποιο συμπέρασμα. «Οι πολιτισμικοί παραλληλισμοί δεν είναι ασυνήθιστοι», δήλωσε ο Σκοτ. «Οι άνθρωποι μπορούν να δανειστούν ιδέες από άλλους ή να βρουν ανεξάρτητα, παρόμοιες λύσεις στα ίδια προβλήματα». Για αυτόν τον λόγο, οι ερευνητές στράφηκαν στη γενετική ανάλυση για να αποκαλύψουν την προέλευση των ιθαγενών Αμερικανών.
«Νομίζω ότι η παλαιογενετική παρέχει ένα τεράστιο όγκο πληροφοριών για τις ανακατασκευές της ιστορίας των πληθυσμών», ανέφερε ο Σκοτ. «Δεν υποκαθιστά την αρχαιολογία, αλλά έχει γίνει μια σημαντική συμπληρωματική μέθοδος που μπορεί να αντιμετωπίσει ζητήματα τα οποία οι αρχαιολόγοι δεν μπορούν να λύσουν».
Ανάλυση δοντιών
Για να εξετάσουν τους γενετικούς δεσμούς μεταξύ των δύο ομάδων, οι ερευνητές μελέτησαν τα δόντια, τα οποία μπορούν να παρέχουν πληθώρα γενετικών πληροφοριών.
«Η μορφολογία της κορώνας και της ρίζας των δοντιών έχει μελετηθεί εντατικά σε διδύμους και οικογένειες», δήλωσε ο Σκοτ. Σε αντίθεση με άλλα γενετικά χαρακτηριστικά, όπως η ομάδα αίματος, τα οποία ελέγχονται από ένα μόνο γονίδιο, η οδοντική μορφολογία είναι πολυγονιδιακή, δηλαδή επηρεάζεται από ένα συνδυασμό πολλών διαφορετικών γονιδίων, πρόσθεσε.
Για παράδειγμα, σε μια άλλη πρόσφατη μελέτη διαπιστώθηκε πρόσφατα ότι μια εκδοχή ενός γονιδίου, γνωστή ως EDAR V370A, αλλάζει το σχήμα των κοπτήρων κατά περίπου 20% σε άτομα που το έχουν, γεγονός που θα καθιστούσε το γονίδιο αυτό πολύ εύκολο να εντοπιστεί και να παρακολουθηθεί διαχρονικά με τη χρήση οδοντιατρικών αρχείων, εξήγησε ο Σκοτ.
Αυτό σημαίνει ότι το σχήμα των δοντιών (και των ριζών τους) μπορεί να παρέχει στους ερευνητές πολλές πληροφορίες σχετικά με τη γενετική προέλευση ενός ατόμου και το πόσο στενά συγγενεύουν δύο άτομα σε σύγκριση με άλλα. Επιπλέον, το σχήμα των δοντιών σπάνια επηρεάζεται από περιβαλλοντικούς παράγοντες, γεγονός που τα καθιστά αξιόπιστο τρόπο εξέτασης της καταγωγής.
«Μια αλλαγή στο περιβάλλον δεν προκαλεί αλλαγή στη μορφολογία των δοντιών», δήλωσε ο Σκοτ. «Μπορείτε να επινοήσετε παρόμοιες μορφές τεχνουργημάτων, αλλά δεν μπορείτε να επινοήσετε την οδοντική σας μορφολογία».
Στην παρούσα μελέτη, ο Σκοτ και η ομάδα του συνέκριναν 25 χαρακτηριστικά οδοντικής μορφολογίας σε περίπου 1.500 σύνολα αρχαίων δοντιών από ιθαγενείς της Αμερικής και ανθρώπους Jomon που χρονολογούνται πάνω από 10.000 χρόνια πριν, καθώς και άλλες αρχαίες ομάδες από την Ανατολική Ασία, τη Νοτιοανατολική Ασία και τον Ειρηνικό.
Αυτή η ανάλυση των χαρακτηριστικών των δοντιών και του DNA στο εσωτερικό τους, αποκάλυψε ότι οι ιθαγενείς Αμερικανοί δεν είχαν αρκετά στενή συγγένεια με τους ανθρώπους Jomon ώστε να τους θεωρούν προγόνους τους, αλλά ότι μπορεί να κατάγονταν από μια άλλη άγνωστη ομάδα από την Ανατολική Ασία.
Αβέβαιη προέλευση
Αν και η μελέτη δείχνει ότι οι ιθαγενείς Αμερικανοί δεν κατάγονταν απευθείας από τους ανθρώπους Jomon, όπως πιστεύαμε προηγουμένως, οι δύο ομάδες πρέπει να είχαν έναν πολύ παλαιότερο κοινό πρόγονο, δήλωσε ο Σκοτ.
«Ο κοινός πρόγονος των Jomon και των ιθαγενών Αμερικανών θα μπορούσε να πηγαίνει πολλές χιλιετίες πίσω -πάνω από 30.000 χρόνια-, ενώ ο κοινός πρόγονος των Ανατολικοασιατών και των ιθαγενών Αμερικανών θα ήταν πιο πρόσφατος -πριν από λιγότερο από 30.000 χρόνια», δήλωσαν οι επιστήμονες.
Ωστόσο, δεν είναι σαφές ποιοι ακριβώς ήταν οι πρόγονοι των ιθαγενών Αμερικανών στην Ανατολική Ασία. Το «πιο πιθανό σημείο προέλευσης είναι αυτό που πολλοί αποκαλούν Μεγάλη Βερίγγεια», μια περιοχή της Βορειοανατολικής Ασίας που συνδεόταν με τη Βερίγγεια γέφυρα και βρίσκεται σήμερα στη σημερινή Σιβηρία, δήλωσε ο Σκοτ. Αλλά «αυτή τη στιγμή, υπάρχουν περιορισμένα λείψανα από αυτή την περιοχή, οπότε είναι δύσκολο να είμαστε πιο ακριβείς», πρόσθεσε.
Οι ερευνητές πιστεύουν επίσης ότι οι ιθαγενείς Αμερικανοί ζούσαν απομονωμένοι για πολλές γενιές πριν μεταναστεύσουν στη Βόρεια Αμερική – ένας άλλος παράγοντας που καθιστά δυσκολότερο τον ακριβή προσδιορισμό της γενετικής τους προέλευσης.
«Οι πρόγονοι των ιθαγενών Αμερικανών πιθανότατα έμειναν στη Βερίγγεια κατά τη διάρκεια του ύστερου Πλειστόκαινου -όταν τα στρώματα πάγου και οι παγετώνες θα τους είχαν παγιδεύσει- μέχρι οι συνθήκες να βελτιωθούν αρκετά ώστε να επιτρέψουν το ταξίδι προς τη δυτική ακτή της Βόρειας Αμερικής», είπε ο Σκοτ. «Και κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου απομόνωσης, διαφοροποιήθηκαν από τους προγονικούς πληθυσμούς στην Ανατολική Ασία».
Ωστόσο, πρόσφατα ευρήματα, συμπεριλαμβανομένης της ανακάλυψης ανθρώπινων πατημασιών στο Νέο Μεξικό που χρονολογούνται μέχρι και 23.000 χρόνια πριν, έχουν θέσει υπό αμφισβήτηση το πότε ακριβώς έφτασαν οι άνθρωποι στη Βόρεια Αμερική.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στις 13 Οκτωβρίου στο περιοδικό «PaleoAmerica».
ΠΗΓΗ: Live Science
www.ertnews.gr
Εύη Τσιριγωτάκη