Πριν από περίπου 800.000 χρόνια στην Ισπανία, κάποιοι κανίβαλοι κατασπάραξαν ένα παιδί που έγινε γνωστό ως «το αγόρι της Γκραν Ντολίνα». Ωστόσο, μια νέα ανάλυση αυτών των αρχαίων ευρημάτων αποκάλυψε ότι το αγόρι… ήταν τελικά κορίτσι.
Το παιδί ανήκε στο είδος Homo antecessor, έναν πρόγονο του ανθρώπου που έζησε στην Ευρώπη πριν από 1,2 εκατομμύρια έως 800.000 χρόνια. Το είδος ανακαλύφθηκε το 1994 στη σπηλιά Γκραν Ντολίνα (Gran Dolina), στα βουνά Αταπουέρκα της βόρειας Ισπανίας. Μέχρι σήμερα, οι επιστήμονες έχουν βρει κυρίως δείγματα οστών και δοντιών, γεγονός που έχει δυσκολέψει τους ερευνητές στον προσδιορισμό του φύλου των Homo antecessor που έχουν ανακαλυφθεί εκεί.
Πρόσφατα, οι ερευνητές δοκίμασαν μια νέα τεχνική, χρησιμοποιώντας μια μέθοδο οδοντικής ανάλυσης η οποία στο παρελθόν είχε εντοπίσει επιτυχώς το φύλο σε άλλα πρώιμα ανθρώπινα είδη.
Εξέτασαν τα απολιθωμένα δείγματα δοντιών δύο προϊστορικών ανθρώπων: του «H1», τα υπολείμματα του οποίου, καθόρισαν το είδος του H. antecessor και του «H3». Ο «H1» ήταν 13 χρονών και ο «H3» («το αγόρι της Gran Dolina»), 11 ετών. Οι επιστήμονες είχαν εκτιμήσει τότε, ότι και οι δυο ήταν αγόρια.
Η μικροσκοπική ανάλυση της δομής των δοντιών που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της νέας μελέτης, αποκάλυψε διαφορές μεταξύ των δοντιών του H1 και του H3 τις οποίες οι ερευνητές χαρακτήρισαν σεξουαλικά διμορφικές, διαφέρουν δηλαδή στους άντρες και τις γυναίκες. Συγκρίνοντας τα δείγματα με δόντια σύγχρονων ανθρώπων και άλλων ανθρωπίνων, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι ο Η1 ήταν αγόρι, αλλά ο Η3 ήταν πιθανότατα κορίτσι.
Ορισμένα σκελετικά χαρακτηριστικά, όπως το σχήμα της λεκάνης, το μέγεθος της κορυφογραμμής των φρυδιών και η ανθεκτικότητα των οστών όπου συνδέονται οι μύες, μπορούν να αποκαλύψουν ενδείξεις σχετικά με το φύλο των αρχαίων προγόνων μας. Αλλά αυτά τα χαρακτηριστικά δείχνουν μόνο το φύλο των ενήλικων σκελετών και περίπου το 75% των ευρημάτων που βρέθηκαν στη σπηλιά Γκραν Ντολίνα ανήκουν σε παιδιά. Επιπλέον, αυτοί οι σκελετοί ήταν κατακερματισμένοι, πιθανώς επειδή τους είχαν επιτεθεί κανίβαλοι.
Τα δόντια, ωστόσο, διατηρούνται καλύτερα. Άλλοι ερευνητές είχαν προηγουμένως αναλύσει τα δόντια σκύλων για να προσδιορίσουν το φύλο σε πληθυσμούς Νεάντερταλ (με ακρίβεια έως και 92,3%) από μια τοποθεσία στην Κραπίνα της Κροατίας και σε άλλα ευρήματα από τα βουνά Αταπουέρκα.
Οι στεφάνες των δοντιών σχηματίζονται πλήρως έως την ηλικία των 6 ετών, και δεδομένου ότι τα μεγαλύτερα παιδιά έχουν συνήθως κάποια από τα ενήλικα δόντια τους, η ανάλυση των οδοντικών χαρακτηριστικών «μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στην παλαιοανθρωπολογία για τον υπολογισμό του φύλου των νεαρών ατόμων» αναφέρουν χαρακτηριστικά οι επιστήμονες σε σχετικό άρθρο τους στο «Journal of Anthropological Sciences».
Τι αποκαλύπτουν τα δόντια
Για τη νέα μελέτη, οι ερευνητές εξέτασαν τους κυνόδοντες – τα πιο διμορφικά δόντια – των H1 και H3. Χρησιμοποιώντας σαρώσεις ακτίνων Χ υψηλής ανάλυσης, μέτρησαν τον όγκο των ιστών και την επιφάνεια των δύο δοντιών και τις συνέκριναν με τις υπάρχουσες σαρώσεις δοντιών από σύγχρονους ανθρώπους, τα ευρήματα των οποίων, βρέθηκαν στην Κραπίνα και τα βουνά Αταπουέρκα.
Οι συγγραφείς της μελέτης ανακάλυψαν ότι ο κυνόδοντας του H3 είχε περισσότερο σμάλτο από το αντίστοιχο δόντι του H1, ένα χαρακτηριστικό που σχετίζεται με το γυναικείο φύλο. Συγκριτικά, ο κυνόδοντας του Η1 περιείχε περισσότερη οδοντίνη, κάτι που παρατηρείται στα αρσενικά δόντια, ανέφεραν οι επιστήμονες. Επειδή οι κυνόδοντες του Η1 ήταν επίσης ασυνήθιστα μεγάλοι, οι ειδικοί είχαν προηγουμένως εικάσει ότι ανήκαν σε άντρα, και η νέα ανάλυση επιβεβαίωσε αυτή την υπόθεση. Ωστόσο, οι διαφορές μεταξύ των κυνοδόντων των Η1 και Η3 υποδηλώνουν ότι ο Η3 ήταν κορίτσι.
Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι το κορίτσι ήταν μεταξύ 9 και 11 ετών όταν έπεσε θύμα του κανιβάλου. Και δεν ήταν το μόνο θύμα. Τα υπολείμματα 22 προϊστορικών ανθρώπων που βρέθηκαν στην ίδια σπηλιά, έφεραν σημάδια κανιβαλισμού, όπως για παράδειγμα οστά τα οποία είχαν σπάσει οι κανίβαλοι για να βρουν τον μυελό, αναφέρει το Live Science.
Μια πιθανή εξήγηση για τον αρχαίο κανιβαλισμό είναι ότι οι άνθρωποι ήταν πιο εύκολο να πιαστούν και πιο θρεπτικοί από άλλα ζώα, είχαν γράψει οι ερευνητές το 2019 στο περιοδικό «Journal of Human Evolution».
ΠΗΓΗ: Live Science
www.ertnews.gr
Εύη Τσιριγωτάκη