του Νάσου Μπράτσου
Από το 1927 έως το 1992 λειτούργησε στη Νέα Ιωνία Αττικής “Ο Ταύρος του Μάντσεστερ” ή αλλιώς η κλωστοϋφαντουργία Μουταλάσκη. Ο τίτλος προέκυψε από δύο στοιχεία, αρχικά γιατί λόγω της μεγάλης ανάπτυξης που είχε σε εποχές που δυστυχώς πέρασαν, η κλωστοϋφαντουργία στη Νέα Ιωνία, με αποτέλεσμα να την χαρακτηρίσουν σαν το “ελληνικό Μάντσεστερ”, κάνοντας παραλληλισμό με τη βιομηχανική πόλη της Αγγλίας.
Ο ταύρος που ήταν το σύμβολο και είχε αποτυπωθεί και στη σημαία της επιχείρησης ήταν έμπνευση από το αντίστοιχο εύρημα στο αρχαίο νεκροταφείο του Κεραμεικού. Πρόκειται για βιβλίο που είναι το πρώτο από τα δύο μέρη της έρευνας, το δεύτερο δεν έχει κυκλοφορήσει, προηγείται να κάνει τον κύκλο του το βιβλίο που είναι το Α’ μέρος.
Ιδρυτές της επιχείρησης ήταν οι Αλέξανδρος Σινισίογλου και Ιάκωβος Τσαλίκογλου και η Μουταλάσκη ήταν μία από τις χαμένες πατρίδες της Μικράς Ασίας. Άλλωστε οι ιδρυτές ήταν Μικρασιάτες πρόσφυγες, που προέρχονταν από εκείνο το κομμάτι του μικρασιατικού ελληνισμού, που η επιχειρηματική του δραστηριότητα και προνοητικότητα, του έδωσε τη δυνατότητα να μπορέσει να ξεκινήσει στο νέο τόπο που ρίζωσε, ένα νέο ξεκίνημα.
Έτσι έδωσαν δουλειά σε αρκετούς πρόσφυγες της μικρασιατικής καταστροφής, αυτοί ήταν η πλειοψηφία των εργαζομένων στην επιχείρηση και μπόρεσαν και αυτοί να μπουν με τον καιρό, σε μία σειρά.
Στο πρώτο μέρος – πρώτο βιβλίο, ο συγγραφέας χρονικά πηγαίνει μέχρι το έμπα της μεταπολεμικής περιόδου του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Πόλη κατά βάση προσφυγική η Νέα Ιωνία του Μεσοπολέμου και μέχρι και σήμερα υπάρχουν έντονες οι ρίζες και οι αναφορές, άλλωστε η γιαγιά του συγγραφέα εργάστηκε στη “Μουταλάσκη”.
Στο βιβλίο του Κώστα Χαλέμου, συνδυάζονται δύο κατευθύνσεις έρευνας. Από τη μία είναι οι προσωπικές μαρτυρίες. Ονόματα που σε πολλούς εκτός Νέας Ιωνίας ίσως δεν λένε πολλά, αλλά στην τοπική ιστορία έχουν μεγάλο ειδικό βάρος, μιλούν στο συγγραφέα.
Πολλοί έχουν αμφισβητήσει τη μέθοδο καταγραφής αυτού που λέμε “προφορική ιστορία”, εκτιμώντας ότι δεν είναι αξιόπιστη, αφού ο χρόνος αλλοιώνει τις μνήμες, τις εμφάσεις, συχνά υπερτονίζει το έλασσον και υποτιμά το μείζον. Γενικά δεν είναι λάθος η ένσταση αυτή, ειδικά όμως προκύπτουν εξαιρέσεις.
Όταν όμως οι συνεντευξιαζόμενοι ανήκουν σε μία συμπαγή κοινωνική ομάδα με παρόμοια βιώματα, ο μεγάλος αριθμός διηγήσεων – καταγραφών λειτουργεί συμπληρωματικά και επιβεβαιωτικά για τον ερευνητή. Έτσι και εδώ, οι Μικρασιάτες της Νέας Ιωνίας, πρόσφυγες όλοι, εργαζόμενοι στην ίδια επιχείρηση αρκετοί από αυτούς, κάτοικοι στις ίδιες γειτονιές, χειμαζόμενοι από όλα τα δεινά των δύσκολων χρόνων του Μεσοπολέμου και της κατοχής (όπου οι εργαζόμενοι στου Μουταλάσκη, ήταν σε σαφώς καλύτερη μοίρα εργασιακή και επισιτιστική, από ότι ίσχυε για την πλειοψηφία του εργατικού πληθυσμού της Αθήνας), αποτελούν κοινωνική ομάδα με τις ίδιες εμπειρίες και αναφορές.
Ο συγγραφέας που έχει γράψει και άλλα βιβλία για την τοπική ιστορία της πόλης στην οποία ζει, δεν έμεινε στην προφορική ιστορία, αλλά πραγματοποίησε έρευνα σε αρχεία ιδρυμάτων, αλλά και προσωπικά ημερολόγια και ο συνδυασμός γραπτών και έγκυρων στοιχείων, με προσωπικές μαρτυρίες “παντρεύει” τα νούμερα που είναι άψυχα, με τις μαρτυρίες των ανθρώπων που είναι πάντα “ζωντανές”.
Ο ένας πυλώνας έρευνας επιβεβαιώνει τον άλλον και αντιστρόφως.
Μέσα από αυτούς τους δύο πυλώνες ξετυλίγεται μέσα από τα μάτια των τότε πρωταγωνιστών όλη η πρόσφατη ιστορία της χώρας όπως αυτοί τη βίωσαν στο “τοπικό” επίπεδο. Η αποτύπωσή της με το δυνατό γραπτό λόγο του συγγραφέα προσθέτει στο βιβλίο το χαρακτηριστικό του “ευκολοδιάβαστου” από κάθε είδους κοινό, βοηθώντας να γίνει κτήμα όλων η θεματική που παρουσιάζει. Άλλα δεν θα γράψουμε, γιατί σας προτρέπουμε να τα ανακαλύψετε μόνοι/ες σας, σε ένα ενδιαφέρον ιστορικό ταξίδι μέσα από τις σελίδες του βιβλίου.
Info
“Ο Ταύρος του Μάντσεστερ”
συγγραφέας Κώστας Χαλέμος
εκδοτική παραγωγή: ΕΝΤΥΠΟ
ISBN 978-618-83018-2-5
ISBN SET 978-618-83018-1-6
www.ertnews.gr
Νάσος Μπράτσος