Ο ήλιος, εδώ και εννέα μήνες έχει επίσημα ξεκινήσει το νέο περιοδικό 11ετούς διάρκειας κύκλο δραστηριότητάς του, σύμφωνα με τους επιστήμονες και πιθανότατα θα μοιάζει με τον προηγούμενο, ο οποίος διήρκησε από το 2008 έως το 2019.
Οι επιστήμονες προβλέπουν ότι η νέα φάση δραστηριότητας του ήλιου, που ονομάζεται ηλιακός κύκλος 25, θα κορυφωθεί το 2025, αλλά γενικά θα είναι λιγότερο ενεργός, παρόμοιος δηλαδή με τον ηλιακό κύκλο 24, ο οποίος τελείωσε τον περασμένο Δεκέμβριο. Πρόκειται για ένα ζωτικό φαινόμενο που μπορεί να προβλεφθεί, καθώς συχνά επηρεάζει τη ζωή και γύρω από τη Γη, μερικές φορές με καταστροφικές συνέπειες.
«Χαιρόμαστε που είμαστε εδώ σήμερα για να ανακοινώσουμε ότι ο ηλιακός κύκλος 25 έχει ξεκινήσει επίσημα», δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου της NASA, η Lisa Upton, συμπρόεδρος του Solar Cycle 25 Prediction Panel και ηλιοφυσικός στην Space Systems Research Corporation, εταιρεία υποστήριξης αποστολών με έδρα την Βιρτζίνια.
«Αναμένουμε ότι η δραστηριότητα του ήλιου θα ακολουθήσει ένα παρόμοιο μοτίβο με εκείνο των τελευταίων 11 ετών», δήλωσε ο Doug Biesecker, ηλιακός φυσικός στο Κέντρο Πρόβλεψης Διαστημικού Καιρού του NOAA (Εθνική Ωκεάνια και Ατμοσφαιρική Διοίκηση) και συμπρόεδρος του πάνελ προβλέψεων. «Ο ηλιακός κύκλος 25 θα φτάσει τις 115 ηλιακές κηλίδες τον Ιούλιο του 2025», σημειώνοντας ότι ένας ιδιαίτερα ενεργός ηλιακός κύκλος έχει συνήθως πάνω από 200.
Ο Biesecker αναφερθηκε στην τεράστια ηλιακή καταιγίδα του 2012, λίγα χρόνια πριν την κορύφωση του τελευταίου ηλιακού κύκλου. «Λέμε ότι ο κύκλος 25 θα μοιάζει με τον κύκλο 24 ως προς τις ηλιακές κηλίδες. Όμως, ο κύκλος 24 κατάφερε να παράγει μια επικών διαστάσεων ηλιακή καταιγίδα, αλλά δεν πέρασε από τη Γη», είπε ο επιστήμονας.
Και ακόμη και τώρα, όταν η ηλιακή δραστηριότητα είναι αρκετά χαμηλή, μπορούμε να αισθανθούμε τις επιπτώσεις του ήλιου, ανέφεραν οι επιστήμονες. «Κατά τη διάρκεια της ελάχιστης ηλιακής ενέργειας, η ηλιακή δραστηριότητα δεν τελειώνει, αλλάζει απλώς φόρμα», δήλωσε η Lika Guhathakurta, ηλιοφυσικός στη NASA, κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου. «Για παράδειγμα, οι γαλαξιακές κοσμικές ακτίνες βρίσκονται σε διαχρονικά υψηλό επίπεδο στο διαστημικό περιβάλλον και αυτό έχει κάθε είδους επιπτώσεις για την εξερεύνηση του διαστήματος, τον διαστημικό τουρισμό και την αεροπορική βιομηχανία».
Από την άλλη, ένας «ήσυχος» ήλιος δεν μπορεί να στείλει τα διαστημικά θραύσματα να καούν στην ατμόσφαιρα της Γης.
Για την παρακολούθηση και την πρόβλεψη της ηλιακής δραστηριότητας, οι επιστήμονες βασίζονται σε ένα ευρύ φάσμα παρατηρήσεων. Οι μετρήσεις των ηλιακών κηλίδων είναι οι πιο απλές – όσο περισσότερες ηλιακές κηλίδες τόσο πιο ενεργός ο ήλιος.
Το πόσο βόρεια ή νότια στον ήλιο αρχίζουν να σχηματίζονται οι πρώτες κηλίδες κατά τη διάρκεια ενός κύκλου μπορεί επίσης να βοηθήσει τους επιστήμονες να προβλέψουν πώς θα είναι μια εποχή, και αυτή τη στιγμή, οι ηλιακές κηλίδες που αναδύονται είναι πιο κοντά στον ισημερινό, όπως είναι τυπικό για τους πιο ήσυχους ηλιακούς κύκλους.
Παρόλο που τα τελευταία χρόνια η ομάδα προβλέψεων έχει δει μια σειρά από νέες αποστολές ηλιακού και διαστημικού καιρού, ο Biesecker είπε ότι δεν βασίστηκε σε δεδομένα από αυτά τα νέα διαστημικά σκάφη. «Όταν προσπαθούμε να προβλέψουμε κάτι που έχει έναν 11ετή κύκλο 11, τα νέα δεδομένα είναι πάντα χρήσιμα, αλλά είναι δύσκολο να τα εμπιστευτούμε», εξήγησε. «Έτσι, σε γενικές γραμμές, οι νεότερες αποστολές δεν έχουν παίξει ακόμη ρόλο στη διαδικασία πρόβλεψης του κύκλου, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα παίξουν ρόλο όταν θα προσπαθήσουμε να προβλέψουμε τον ηλιακό κύκλο 26».
Η παρακολούθηση της ηλιακής δραστηριότητας και οι αξιόπιστες προβλέψεις για τους επερχόμενους ηλιακούς κύκλους θα είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς οι αστροναύτες θα φύγουν για άλλη μια φορά πέρα από την προστασία του μαγνητικού πεδίου της Γης.
Στο πλαίσιο του προγράμματος Artemis, η NASA εργάζεται για να στείλει τους αστροναύτες πίσω στο φεγγάρι το 2024, μια χρονιά πριν από την προβλεπόμενη κορύφωση του ηλιακού κύκλου. Αυτό σημαίνει ότι η NASA χρειάζεται αρκετές πληροφορίες σχετικά με τη δραστηριότητα του ήλιου για να είναι σίγουρη ότι δεν θα κινδυνεύσουν οι αστροναύτες.
Για το σκοπό αυτό, η αμερικανική διαστημική υπηρεσία ενσωματώνει και την παρακολούθηση διαστημικών καιρικών συνθηκών στο έργο του Artemis, δήλωσε ο Jake Bleacher, επικεφαλής επιστήμονας στη Διεύθυνση Ανθρώπινης Εξερεύνησης και Επιχειρήσεων της NASA. Ανέφερε επίσης σχέδια για την τοποθέτηση ηλιακών καιρικών οργάνων στο Gateway, τον νέο τροχιακό σεληνιακό σταθμό, που θα αποτελέσει την πύλη και το εφαλτήριο για τις μελλοντικές προσεληνώσεις.
«Ο σταθμός θα βρίσκεται στη θέση του πριν φτάσουν οι αστροναύτες μας στο φεγγάρι, οπότε θα έχουμε χρόνο να κάνουμε κάποιες μετρήσεις και έρευνα εκεί», δήλωσε ο Bleacher. «Προσπαθούμε να συμβάλλουμε στην αύξηση του στόλου των διαστημικών σκαφών που μπορούν να μετρήσουν τον ήλιο και να κατανοήσουν το περιβάλλον αυτό».
ΠΗΓΗ: Space
www.ert.gr
Εύη Τσιριγωτάκη