Η επιλεκτική πρόσληψη τροφής σε παιδιά: Αίτια, συνέπειες, λύσεις

Η επιλεκτική πρόσληψη τροφής μπορεί να είναι σημάδι άγχους ή κατάθλιψης.

Τα παιδιά που είναι υπερβολικά επιλεκτικά στην πρόσληψη τροφής είναι πιο επιρρεπή σε άγχος και κατάθλιψη, λένε οι ερευνητές.

Για τους περισσότερους γονείς, ένα παιδί που προβαίνει σε επιλεκτική πρόσληψη τροφής περνά απλώς μια αρνητική φάση.

Ωστόσο, σύμφωνα με ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Duke, η κατάσταση μπορεί να σχετίζεται με κατάθλιψη και διαταραχές άγχους.

Σύμφωνα με τη μελέτη τους, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Pediatrics, περισσότερο από το 20% των παιδιών ηλικίας 2 έως 6 ετών είναι αυτό που οι επιστήμονες αποκαλούν επιλεκτικούς λήπτες τροφής. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ομάδας χαρακτηρίστηκε ως αρκετά επιλεκτικό.

Τα υπόλοιπα παιδιά, περίπου το 3% από το σύνολο όλων των παιδιών, ταξινομήθηκαν ως σοβαρά επιλεκτικά στην πρόσληψη τροφής. Η πρόσληψη τροφής ήταν τόσο περιορισμένη που επηρέασε την ικανότητά τους να τρώνε μαζί με άλλους.

Αυτό σήμαινε ότι ένας γονέας συχνά έπρεπε να μαγειρεύει ένα ξεχωριστό γεύμα για αυτούς, επειδή το παιδί του με επιλεκτική πρόσληψη τροφής, δε θα ήθελε ή δε θα μπορούσε να φάει αυτό που είχε η υπόλοιπη οικογένεια.

Το πρόβλημα με τους επιλεκτικούς λήπτες τροφής

Η Nancy Zucker, Ph.D., είναι διευθύντρια του Duke Center for Eating Disorders και επικεφαλής συγγραφέας της εν λόγω μελέτης. Τόνισε τη σημασία του ρόλου των οικογενειών και των γιατρών οι οποίοι καθορίζουν το πότε η επιλεκτική λήψη τροφής λαμβάνει προβληματικές διαστάσεις.

«Τα παιδιά για τα οποία μιλάμε δεν είναι απλώς αυτά που εκδηλώνουν μια κακή συμπεριφορά που παραδείγματος χάρη αρνούνται να φάνε το μπρόκολό τους», είπε σε δελτίο τύπου.

Η μελέτη κατέδειξε ότι τόσο η μέτρια όσο και η σοβαρή επιλεκτική κατανάλωση συσχετίστηκαν με σημαντικά αυξημένα συμπτώματα κατάθλιψης, κοινωνικού άγχους και γενικευμένου άγχους.

Σύμφωνα με τον William Copeland, Ph.D., αναπληρωτή καθηγητή ψυχιατρικής στο Duke και συνεργάτη αυτής της έρευνας, ένα συμπέρασμα που προέκυψε είναι η σημασία που διαδραματίζει η πιο δραστική επικοινωνία γονιών με παιδίατρους και άλλους κλινικούς, ενώ το παιδί είναι ακόμη μικρό.

«Πρέπει να βοηθήσουμε αυτούς τους γονείς», ανέφερε στην Healthline. «Πρέπει να μάθουμε πώς η επιλεκτική λήψη τροφής του παιδιού επηρεάζει την οικογένεια και πώς να παραπέμπουμε για περαιτέρω βοήθεια.»

Ταυτόχρονα, οι παιδίατροι είναι αναγκαίο να μη σταματήσουν να παρακολουθούν το παιδί. Η επιλεκτική πρόσληψη τροφής μπορεί να αποτελέσει δείκτη για συναισθηματικά προβλήματα αργότερα, ανέφερε ο Copeland. «Αυτή τη στιγμή οι περισσότεροι γονείς δεν λαμβάνουν βοήθεια», τόνισε.

Πώς το άγχος συνδέεται με την επιλεκτική πρόσληψη τροφής

Η μελέτη εξέτασε παιδιά προσχολικής ηλικίας με μέτριες και σοβαρές επιλεκτικές διατροφικές συνήθειες που εμφάνισαν συμπτώματα άγχους και άλλες ψυχολογικές καταστάσεις.

Η μελέτη, η οποία εξέτασε αρχικά 3.433 παιδιά που έρχονταν σε παιδιατρικές κλινικές, διαπίστωσε επίσης ότι εκείνα με επιλεκτική διατροφική συμπεριφορά είχαν σχεδόν διπλάσιες πιθανότητες για αυξημένα συμπτώματα γενικευμένου άγχους κατά το διάστημα παρακολούθησης.’

Τα παιδιά με μέτρια και με σοβαρή συμπεριφορά επιλεκτικής πρόσληψης τροφής πληρούν τα κριτήρια για την διαταραχή «αποφευκτικής / περιοριστικής πρόσληψης τροφής», μια διατροφική διαταραχή και μια νέα διάγνωση που περιλαμβάνεται στο πιο πρόσφατο διαγνωστικό και στατιστικό εγχειρίδιο των ψυχικών διαταραχών.

Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι η επιλεκτική κατανάλωση ήταν λιγότερο συχνή στις οικογένειες Αφροαμερικάνων από ό, τι στις οικογένειες των λευκών. Όπως σημείωσε ο Copeland, “Δεν είμαστε ακόμη σίγουροι για το πώς να χρησιμοποιήσουμε αυτές τις πληροφορίες.”

Ο Zucker  είπε ότι ορισμένα παιδιά που είναι επιλεκτικοί λήπτες τροφής μπορεί να έχουν αυξημένες αισθήσεις που μπορούν να σχετίζονται με τη μυρωδιά, την υφή και τις γεύσεις ορισμένων τροφίμων με αποτέλεσμα να τους προκαλούν το αίσθημα του αφόρητου, αποστροφή και αηδία. Για άλλα παιδιά, η συγκεκριμένη συμπεριφορά προκαλείται από μια κακή εμπειρία με ένα συγκεκριμένο φαγητό. Έτσι, γίνονται ανήσυχα όταν έρχονται αντιμέτωπα με ένα νέο φαγητό που όμως η γεύση, η οσμή ή η υφή του θυμίζει πολύ εκείνο για το οποίο ένιωσαν αποστροφή ή αναγκάζονται να δοκιμάσουν ξανά το άνοστο εκείνο φαγητό, είπε.

Η επιλεκτική λήψη τροφής προκαλεί άλλα συναισθηματικά προβλήματα ή μήπως το παιδί ξεκινά όντας ευάλωτο σε διάφορα είδη άγχους, συμπεριλαμβανομένων των προβλημάτων διατροφής;

«Δεν έχουμε όλες τις απαντήσεις», είπε ο Copeland. «Δεν γνωρίζουμε αν στην πραγματικότητα πρόκειται για αιτία ή για αποτέλεσμα. Πάντως, είμαστε σχετικά σίγουροι ότι υπάρχει ένας σύνδεσμος ανάμεσα σε αυτά τα δύο. Τα αγχώδη παιδιά μπορεί να ανταποκριθούν υπερβολικά στα συναισθήματα.»

Οπωσδήποτε πρέπει να γίνει περισσότερη έρευνα. «Δεν υπάρχει μια απλή ή μαγική λύση», είπε ο Copeland.

Θεραπεία παιδιών που είναι επιλεκτικοί λήπτες τροφής

Η Katherine K. Dahlsgaard, Ph.D., είναι κορυφαία Κλινική ψυχολόγος στην Αγχωτική Συμπεριφορά και διευθύντρια της Κλινικής Picky Eaters (επιλεκτικών ληπτών τροφής), του Τμήματος Παιδιατρικής και Εφηβικής Ψυχιατρικής και Επιστημονικών Συμπεριφορών, στο Παιδιατρικό Νοσοκομείο της Φιλαδέλφειας. Η ίδια έχει θεραπεύσει πολλά παιδιά με αυτή τη διαταραχή.

Σε ένα άρθρο για το Anxiety.com, είχε αναφέρει μερικές από τις τεχνικές που βοηθούν τις οικογένειες. Το ένα είναι η επαναλαμβανόμενη έκθεση σε ένα νέο ή ανεπιθύμητο φαγητό.

«Βοηθά όταν συνεχώς παρακινούμε τα παιδιά να πάρουν ένα ή δύο πιρουνιές του μπρόκολου από το μπολ τους παρά τις αντιρρήσεις τους. Με αυτό τον τρόπο ενθαρρύνουν οι γονείς τα παιδιά να ανοίξουν τους ορίζοντές τους σε νέα τρόφιμα», όπως έγραψε. «Είναι καθήκον των γονέων να βοηθήσουν τα παιδιά να κάνουν μικρά βήματα για να αντιμετωπίσουν το ζήτημα.»

Συχνά είναι χρήσιμο να προσφέρεις ανταμοιβές, συνέχισε ο Dahlsgaard. Αναφέρθηκε σε ανταμοιβές, όπως λόγου χάρη η προσφορά χρόνου για να παίξει το παιδί ένα βιντεοπαιχνίδι ή να παρακολουθήσει ένα αγαπημένο του πρόγραμμα εάν έχει δοκιμάσει ένα δύσκολο φαγητό στο δείπνο.

«Μην υποχωρήσετε όμως και μην επιβραβεύσετε την κακή συμπεριφορά: Οι επιλεκτικοί λήπτες τροφής ενδεχομένως να κλάψουν και να συνεχίσουν να κλαίνε, να φωνάζουν και να αρνούνται. Η προσοχή των γονιών σε αυτές τις συμπεριφορές θα τις κάνει πιο πιθανές στο να συνεχιστούν», έγραψε.

Η Zucker συνόψισε το πρόβλημα όταν παρατήρησε ότι: «Αναμφίβολα, δε συνεχίζουν όλα τα παιδιά να έχουν χρόνια επιλεκτική λήψη τροφής στην ενήλικη ζωή. Αλλά επειδή αυτά τα παιδιά βλέπουν τώρα τη ζημιά που γίνεται στην υγεία και την ευεξία τους, πρέπει να αρχίσουμε να αναπτύσσουμε τρόπους για να βοηθήσουμε αυτούς τους γονείς, αλλά και τους γιατρούς να γνωρίζουν το πότε και το πώς να παρέμβουν».

Roberta Alexander. (2015). Picky Eating May Be Sign of Anxiety, Depression. Retrieved 12/9/2020 from https://www.healthline.com/health-news/picky-eating-may-be-sign-of-anxiety-depression-080315#5.

• Ελεύθερη μετάφραση κειμένου: Κουραβάνας Νικόλαος
• Επιμέλεια κειμένου: Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος, Msc.

Αναρτήθηκε από Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια, MSc