Η άνοδος του συμπτωματικού εαυτού

Και το κίνημα “WeaveThePeople”, «Υφαίνοντας έναν ιστό για τους Ανθρώπους»…

Πώς οι άνδρες της εργατικής τάξης αποσυνδέονται από την εργασία, την οικογένεια και την εκκλησία.

Μια κοινωνία είναι υγιής όταν ο πολιτισμός της αντισταθμίζει τα οικονομικά της. Δηλαδή, όταν έχετε ένα καπιταλιστικό οικονομικό σύστημα που δίνει έμφαση στον ανταγωνισμό, τον δυναμισμό και στο ατομικό συμφέρον, χρειάζεστε μια κουλτούρα που να εξυμνεί τη συνεργασία, τη σταθερότητα και τις σχέσεις δέσμευσης.

Δεν έχουμε όμως μια τέτοιου είδους υγιή κοινωνία. Απεναντίας, έχουμε μια κουλτούρα που παίρνει τις αποδιοργανωτικές και απάνθρωπες πτυχές του καπιταλισμού και τις κάνει ακόμη χειρότερες. Αυτή η αλήθεια αποτυπώνεται ευδιάκριτα από τους Kathryn Edin, Timothy Nelson, Andrew Cherlin και Robert Francis σε άρθρο τους σε μια εφημερίδα με τίτλο:  «Οι αδύναμες προσκολλήσεις των ανδρών της εργατικής τάξης» (The Tenuous Attachments of Work-Class Men), στο The Journal of Economic Perspectives.

Οι ερευνητές διεξήγαν 107 συνεντεύξεις με άνδρες της εργατικής τάξης. Πολλοί από τους άνδρες τους είπαν ότι η οικονομία δεν τους επιτρέπει να έχουν το ίδιο βιοτικό επίπεδο με τους πατέρες τους.

Αυτό δημιούργησε την κουλτούρα της  «βιασύνης». Οι άνδρες αισθάνονται ότι πρέπει να έχουν τρία ή ακόμη και τέσσερα επαγγέλματα, και μεταπηδούν από το ένα στο άλλο, ώστε να μπορούν να εξασφαλίσουν πλήρη απασχόληση. Για παράδειγμα, ένας άνδρας, ο οποίος είχε εκπαιδευτεί ως μηχανικός ντίζελ, πιστοποιήθηκε επίσης ως κουρέας και εγγράφηκε και σε ένα πρόγραμμα κατάρτισης οπτικής παραγωγής σε ένα κρατικό κολέγιο.

Αρκετοί από τους άντρες εργάζονται ως πλασιέ βιβλίων. Πολλοί σηκώνουν τα χέρια ψηλά και βγαίνουν εκτός εργατικού δυναμικού και κάνοντας παρέα με φίλους που βρίσκονται στην ίδια κατάσταση, απλώς δανείζονται από άλλους. Μερικοί έχουν επιχειρηματικά όνειρα που φαίνονται από κάποιον τρίτο ως μη ρεαλιστικά – πιστεύοντας για παράδειγμα ότι θα καταφέρουν να ζουν ως μυθιστοριογράφοι ή ως D.J.

Η ιδιωτική τους ζωή είναι τόσο χαλαρή όσο και η οικονομική τους ζωή.

Πολλοί από τους άνδρες εξέφρασαν την επιθυμία να είναι καλοί πατέρες απέναντι στα παιδιά τους – να είναι πιο συναισθηματικά εκφραστικοί προς τα παιδιά τους από ό, τι οι δικοί τους πατέρες ήταν μαζί τους. Αλλά δεν εξέφρασαν παρόμοια δέσμευση προς τις γυναίκες που είχαν γεννήσει αυτά τα παιδιά. Μερικοί ανακάλυψαν ότι ήταν πατέρες χρόνια μετά τη γέννηση των παιδιών τους.

 «Σχεδόν όλοι οι άντρες που μιλήσαμε είδαν τον δεσμό πατέρα-παιδιού ως κεντρικό, ενώ η συντροφική τους σχέση ήταν πιο περιφερειακή», όπως επισημαίνουν η Edin και οι συνεργάτες της. Φυσικά, εάν οι άνδρες δεν επιθυμούν να δεσμευτούν να είναι σε μια πλήρη οικογενειακή μονάδα, ο ρόλος που τελικά καταλήγουν να παίζουν στη ζωή των παιδιών τους είναι πολύ πιο ελάχιστος από τον ρόλο που πραγματικά επιθυμούν.

Οι άνδρες είναι επίσης χαλαρά συνδεδεμένοι με τις εκκλησίες. Οι περισσότεροι λένε ότι ακολουθούν έναν πνευματικό ή θρησκευτικό τρόπο ζωής. Αλλά η αντίληψή τους για την πίστη είναι τόσο εξατομικευμένη που δεν υπάρχει κανένας άλλος που θα μπορούσαν μαζί να την εξασκήσουν. Προσεύχονται αλλά τείνουν να περιφρονούν την οργανωμένη θρησκεία και δεν θέλουν να δεσμευτούν με κάποια συγκεκριμένη κοινότητα.

«Αντιμετωπίζω την εκκλησία όπως τις κοπέλες μου», είπε ένας άντρας. “Θα μείνω για λίγο και μετά θα συνεχίσω στην επόμενη.”

Ένας άλλος είπε ότι πίστευε στον Θεό, αλλά απέρριψε την ιδέα του «Θεού με αλυσίδες που μας λέει πώς να ζούμε. Αυτό δεν λειτούργησε για μένα».

Οι ερευνητές τονίζουν ότι  οι οικονομικές δυνάμεις έχουν διαταράξει τη ζωή των ανδρών, ωστόσο δεν επαρκούν για να εξηγήσουν τον ανεξάρτητο τρόπο ζωής τους που έχει γίνει κοινός.

Οι πολιτιστικές δυνάμεις έπαιξαν επίσης έναν ρόλο, δηλαδή όσον αφορά στην έμφαση που δόθηκε στην αυτονομία – στο να είσαι κύριος του εαυτού σου, εστιάζοντας στην προσωπική σου ανάπτυξη,  και απομακρύνοντας τυχόν περιορισμούς. Αυτό το ήθος, τουλάχιστον στις πόλεις όπου έγιναν οι συνεντεύξεις, αντικατέστησε το παλαιότερο ήθος της εργατικής τάξης, που βασιζόταν  στην αυτοπειθαρχία, την αξιοπρέπεια της χειρωνακτικής εργασίας και στο να είναι ο άνδρας ο καλός προμηθευτής.

«Οι συνεντεύξεις μας δείχνουν έντονα ότι ο αυτόνομος παραγωγικός εαυτός που πολλοί άντρες περιέγραψαν είναι επίσης ένας τυχαίος – συμπτωματικός εαυτός», όπως υπογραμμίζουν οι συγγραφείς.

Εν ολίγοις, αυτή τη στιγμή, στην εποχή της πληροφορίας,  ο καπιταλισμός αποσπά πολλούς άνδρες της εργατικής τάξης από μια σταθερή σταδιοδρομία, όπου το ήθος της αυτονομίας διδάσκει ότι είναι σωστό να αποκλειστούμε εν μέρει, κι ότι η καλύτερη ζωή είναι αυτή που κάποιος ζει σε διαρκή ροή, έχοντας διαρκώς ανοιχτές τις επιλογές του.

Όλο αυτό όμως δεν λειτουργεί, παρόλο που οι άντρες έχουν τις καλύτερες προθέσεις. Αυτός ο τρόπος ύπαρξης, πολύ συχνά οδηγεί σε μια αποξενωμένη ζωή. Σίγουρα δεν λειτουργεί και για τα παιδιά. Κάθε εβδομάδα, φαίνεται, ότι συναντώ κάποιο νεαρό άτομο του οποίου η ζωή είχε καταστραφεί όταν έφυγε ο μπαμπάς.

Το κίνημα WeaveThePeople («Υφαίνοντας έναν ιστό για τους Ανθρώπους»), είχε ως σκοπό να κάνει τους ανθρώπους να σκέφτονται διαφορετικά. Να ενεργοποιήσουν ακόμη περισσότερους ανθρώπους, σαν ένα ύφασμα που θα δείξει ότι η εκδοχή της ατομικιστικής ζωής δεν είναι η καλύτερη. Η εμπλοκή, η ύφανση, δηλαδή η περίπλεξη είναι η καλύτερη.

Πρέπει να υπάρξουν καλύτερες οικονομικές πολιτικές, όπως οι επιδοτήσεις, για τη βελτίωση της ζωής αυτών των ανδρών. Χρειάζεται, επίσης, πολιτιστική αλλαγή – μια αλλαγή στο είδος των ανδρών που θαυμάζουμε και των ανδρών που περιφρονούμε. Ο άνδρας που προσομοιάζει στο μοναχικό λύκο, θα πρέπει να δώσει τη σειρά του στον άνδρα που θα «περί-πλέξει», θα «υφάνει» κι άλλους και που θα είναι αρκετά δυνατός, αναλαμβάνοντας τις υποχρεώσεις που του αναλογούν μέσα σε μια κοινότητα ανθρώπων. Το ύφασμα είναι πάντα πιο δυνατό από μια μόνη κλωστή.

Brooks, D. (2019). The rise of the haphazard self. How working- class men detach from work, family and church. Retreived in 2/8/2020 by https://www.nytimes.com/2019/05/13/opinion/working-class-men.html.

  • Ελεύθερη μετάφραση κειμένου: Κουραβάνας Νικόλαος
  • Επιμέλεια κειμένου: Παπαδοπούλου Ελένη

Αναρτήθηκε από Παπαδοπούλου Ελένη, Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια, MSc 


Αφήστε μια απάντηση