Θλίψη στον δημοσιογραφικό κόσμο προκάλεσε η απώλεια της Χαράς Τζαναβάρα που έφυγε από τη ζωή.
Η Χαρά Τζαναβάρα αποφοίτησε από το ΕΜΠ και εργάστηκε στις εφημερίδες «Ριζοσπάστης», «Ελευθεροτυπία» και «Εφημερίδα των Συντακτών» καλύπτοντας ακούραστα το ρεπορτάζ των υπουργείων Περιβάλλοντος, Δημοσίων Εργων, Μεταφορών.
Απαρηγόρητοι οι συνάδελφοί της από την «Εφημερίδα των Συντακτών», αποχαιρετούν τη Χαρά Τζαναβάρα με πολύ συγκινητικά λόγια:
Σοβαρά τώρα; Το εννοείς; Δεν θα ξαναγράψεις για τα ακαταλαβίστικα πολεοδομικά και χωροταξικά που μόνο εσύ καταλάβαινες και μας εξηγούσες; Για το περιβάλλον και ό,τι αυτό υφίσταται από τον άνθρωπο; Για τα μέσα μαζικής μεταφοράς και τους εργαζομένους τους; Για τους μηχανικούς, τον αγαπημένο σου επιστημονικό κλάδο; Για την πόλη και τα κτίριά της; Για τη ΔΕΗ και τα ενεργειακά, που τα τελευταία χρόνια πρόθυμα κάλυπτες για να βοηθήσεις την εφημερίδα; Την εφημερίδα που αγάπησες και πίστεψες απ’ την πρώτη στιγμή. Την εφημερίδα μας, για την οποία δούλεψες με τόσο κέφι και ζήλο, αχόρταγα.
Σοβαρά τώρα; Δεν θα ξαναγκρινιάξεις για τίποτα; Δεν θα μαλώσεις κανέναν μας; Δεν θα μας χαρίσεις ένα χαμόγελο που τόσο φώτιζε το πρόσωπό σου; Δεν θα μας επιτρέψεις να μάθουμε τίποτα άλλο από σένα; Σοβαρά, τώρα, μας αφήνεις φτωχότερους. Μας αφήνεις χωρίς τη Χαρά μας…, γράφει η Αρχισυντάκτρια του ελεύθερου ρεπορτάζ Ελένη Γκρούη.
Αντίο διπλανή μου…
Οταν χτύπησε το τηλέφωνο χθες το μεσημέρι και ο συνάδελφος Δημήτρης Τερζής μού ψιθύρισε ταραγμένος «θα σου πω κάτι δυσάρεστο αλλά πρέπει να το μάθεις», το μυαλό μου κατ’ ευθείαν πήγε στον εφιάλτη που μας έχει επισκεφτεί και στις εξελίξεις.
Ελα όμως που αυτό που άκουσα δεν το χωρούσε ο νους μου. Ελα που η είδηση που μου επιφύλασσε ο εδώ και χρόνια φίλος μου ήταν από αυτές που μόνο αιφνιδιασμό και οδύνη σού γεννούν. «Εφυγε η Χαρά», μου είπε. «Ποια Χαρά;», τον ρώτησα. «Η Τζαναβάρα», μου απάντησε.
Πάγωσα. Μούδιασα. Επτάμισι χρόνια, από τότε δηλαδή που εκδόθηκε η «Εφημερίδα των Συντακτών», ψυχή της οποίας ήταν η συνεταιρίστρια Χαρά, καθόμασταν στα διπλανά γραφεία. Σχεδόν κολλητά. Ατελείωτες ώρες. Και τα προηγούμενα χρόνια, ούτε θυμάμαι πόσα, στην «Ελευθεροτυπία».
Αριστη επαγγελματίας και γνώστρια των θεμάτων που κάλυπτε όσο κανένας άλλος. Δεν της ξέφευγε τίποτα. Συνεπής στο ρεπορτάζ της μέχρι εκνευρισμού. Σπάνια σηκωνόταν από το γραφείο της, διέκοπτε μόνο για το μεσημεριανό της φαγητό. Αγχωνόταν μη τυχόν και η εφημερίδα χάσει κάποια είδηση. Δυστροπούσε όταν δεν προλάβαινε να γράψει όλα τα θέματα της επικαιρότητας.
Αλλά δεν το έβαζε κάτω. Εφευγε σχετικά νωρίς από την εφημερίδα καθώς πρόσεχε πάντα την υγεία της και συνέχιζε από το σπίτι της. Η χαρά της Χαράς ήταν η οικογένειά της. Η μητέρα της, ο αδελφός της και τ’ ανίψια της. Οταν μιλούσε για την Τατιάνα, την Κορίνα και τον ανιψιό της έλαμπαν τα μάτια της.
Δυστυχώς δεν θα μπορέσουμε να την αποχαιρετήσουμε όπως της άξιζε. Αυτό το κακό που μας έχει χτυπήσει την πόρτα δεν μας επιτρέπει να είμαστε δίπλα της στο τελευταίο ταξίδι. Ομως έστω και από μακριά, έστω κι έτσι, αλλά μέσα από την εφημερίδα που αγάπησε και πάλεψε γι’ αυτή, θα της πούμε «ξεκουράσου Χαρούλα…», πρόσθεσε η Χριστίνα Παπασταθοπούλου.
Ακούραστη και συνεπής
Μια αληθινή επαγγελματίας δημοσιογράφος ακούραστη και συνεπής στις αρχές της με ότι έχει απομείνει πλέον σαν περιεχόμενο αυτής της λέξης. Αυτή ήταν η ξεχωριστή συνάδελφος και συνεταιρίστρια Χαρά Τζαναβάρα. Πώς να μιλήσεις και πώς να γράψεις για τον άνθρωπο που είχες, που είχαμε απέναντι μας όλες τις ώρες, όλες τις μέρες από εκείνη την πρώτη ημέρα που ξεκίνησε η «Εφ.Συν».
Μαζί μας στην Ελευθεροτυπία μαζί μας και τώρα. Ήταν από τους πρώτους εμψυχωτές, από τα πρώτα στελέχη της «Εφημερίδας των Συντακτών» και ήταν εκείνη που κατάφερε να μετατρέψει και με την ιδιότητα της, ως απόφοιτος του ΕΜΠ, ένα μικρό σχετικά χώρο σε μια λειτουργική εφημερίδα των 140 ανθρώπων. Μελέτησε, σχεδίασε και συμμετείχε η ίδια ακόμα και στις επισκευές, στη διαρρύθμιση, στην οικονομική επίπλωση, σε όλα. Με απίστευτο ζήλο και με τη βοήθεια των αγαπημένων της ανιψιών που φοιτούσαν τότε στο ΕΜΠ κυριολεκτικά τα έδωσε όλα.
Η Χαρά Τζαναβάρα με τα ρεπορτάζ της στα υπουργεία ενέργειας, χωροταξίας, περιβάλλοντος, συγκοινωνιών και όπως κατά καιρούς ονομάστηκαν όλα αυτά τα υπουργεία δεν άφηνε τίποτα να πέσει χάμω. Με ένα γραπτό -κατά κανόνα- ήπιο αναδείκνυε τα δύσκολα θέματα τις υπερβάσεις τις παρανομίες τα σκάνδαλα αλλά και τα καλά, τα θετικά, τα ουσιώδη.
Η Χαρά ήταν ένας δύσκολος άνθρωπος όμως όπως όλοι μας είχε κι εκείνη τα «κουμπιά» της. Ήταν όμως παράλληλα και ένας σταθερός άνθρωπος που από τα νεανικά της φοιτητικά χρόνια στη χούντα και στη μεταπολίτευση επέλεξε την αριστερά παραμένοντας εκεί σταθερά και αταλάντευτα μέχρι σήμερα που δεν είναι πια μαζί μας.
Σε ένα τόσο βαρύ αποχαιρετισμό είναι δύσκολο να περιλάβει κανείς τις λεπτομέρειες μιας ολόκληρης ζωής ενός ανθρώπου που χάθηκε τόσο ξαφνικά και τόσο πρόωρα. Ακόμα δεν ξέρουμε, ακόμα είναι στα αυτιά μας τα τελευταία τηλεφωνήματα μαζί της από την ημέρα που αρρώστησε. Ακόμα δεν ξέρουμε ποιο πρόβλημα υγείας ήταν εκείνο που καθόρισε το τέλος. Ακόμα δεν μπορουμε να πιστέψουμε ότι αποκλεισμένοι όλοι στα σπίτια μας πρέπει να κλάψουμε μόνος του ο καθένας μία συνάδελφο τόσο πολύτιμη και τόσο σύμφυτη με την «Εφ. Συν.». Απόδειξη τα χιλιάδες φύλλα που πάντα και κάθε ημέρα είχαν μέσα το δικό της, τα δικά της κείμενα και ρεπορτάζ. Πολλές φορές δύο και τρία μαζεμένα και πολλές φορές κύρια θέματα και πρωτοσέλιδα.
Ήταν χαρούμενη λίγο πριν αρρωστήσει γυρίζοντας από ένα ταξίδι στις Βρυξέλλες. Είχε πάει εκεί σαν εκπρόσωπος της εφημερίδας σε μια εκδήλωση των ευρωβουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ σχετική με τις παρεμβάσεις τις κυβέρνησης στην ανεξαρτησία της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Πριν φύγει έλεγε πόσο πολύ έχει κουραστεί από όλα όσα συμβαίνουν και πόσο χρειαζόταν λιγάκι να ξεφύγει.
Λίγο πριν αρρωστήσει έγραφε για το Ελληνικό και τις δήθεν μπουλντόζες, για τα δεκαόροφα που χτίζονται γύρω από την Ακρόπολη, για τη σκανδαλώδη νέα ρύθμιση στα αυθαίρετα που παραβιάζει το άρθρο 24 του Συντάγματος, για τις συγκοινωνίες και την τραγική κατάσταση των εργαζόμενων, για τα σκόπιμα ψέμματα γύρω από τη ΔΕΗ και την ΕΥΔΑΠ, για τα υπέροχα παλιά κτίρια της Αθήνας, για όλα εκείνα τα πολλά που είχε πάρει στους ώμους της βγάζοντας πάντα την εφημερίδα ασπροπρόσωπη στη σωστή και στην έγκυρη ενημέρωση.
Η Χαρά αγαπούσε το διάλογο, της άρεσε να την ρωτούν για εκείνα που ήξερε καλά, της άρεσε να μιλάει για τα θέματά της που τα αντιμετώπιζε σαν κομμάτι του εαυτού της. Ερχόταν νωρίς στην εφημερίδα όταν δεν είχε κάποια συνέντευξη τύπου ή ενημέρωση. Της άρεσε που το μεσημέρι είχε ησυχία και μπορούσε να δουλεύει απερίσπαστη. Θύμωνε όπως όλοι μας, είχε παράπονα, είχε συχνά αντιρρήσεις αλλά όλα αυτά έμπαιναν πάντα στην άκρη όταν ξεκινούσε να γράφει και να παραδίδει νωρίτερα από όλους τα ρεπορτάζ της. Την ΕφΣυν την υπερασπιζόταν, την εμπλούτιζε, την φρόντιζε, την αγαπούσε.
Κι είναι από σήμερα άδεια η θέση της η γεμάτη χαρτιά μέχρι πάνω μια και προτιμούσε πάντα το χαρτί και το διάβασμα μέσα από αυτό. Κι είμαστε από σήμερα άδειοι κι εμείς σαν άδεια τσουβάλια κλαίγοντας για έναν ακόμα συνάδελφο που δεν προλάβαμε να αποχαιρετήσουμε που ίσως δεν προλάβαμε να του δείξουμε με κάθε τρόπο πόσο πολύτιμος ήταν.
Και συνειδητοποιείς ξαφνικά ότι πρέπει να γράψεις σε παρελθοντικό χρόνο για έναν άνθρωπο που μέχρι πριν από λίγες ώρες ήταν κομμάτι από το παρόν σου. Η Χαρούλα ήταν δημοσιογράφος, ρεπόρτερ με όλη τη σημασία των λέξεων. Είχε την όρεξη, τη διάθεση, τον ζήλο, που δεν διαθέτουν πολλοί νεότεροι συνάδελφοι, νεοσσοί του επαγγέλματος. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να σχετίζεται με το ρεπορτάζ του υπουργείου Υποδομών που να μην ξέρει, να μην ήξερε τη Χαρά για τα εξαιρετικά της ρεπορτάζ στην «Ελευθεροτυπία» και στην «Εφημερίδα των Συντακτών». Και μετά την έμαθαν και για το ρεπορτάζ του Μεταφορών και μετά για το ενεργειακό ρεπορτάζ.
Γιατί η Χαρά έδειχνε έμπρακτα, καθημερινά τη λατρεία της για αυτή την εφημερίδα. Ηταν από τους ανθρώπους που θα έβγαινε μπροστά να αναλάβει ακόμα περισσότερες ευθύνες, δεν επαναπαύτηκε ποτέ στις δάφνες της, δεν φοβήθηκε να κολυμπήσει σε καινούργια ρεπορτάζ, να πει δεν ξέρω αλλά «θα κάτσω να το ψάξω, θα κάτσω να διαβάσω». Δούλευε ακατάπαυστα, είχε εκπληκτικά αντανακλαστικά, έγραφε χιλιάδες λέξεις κάθε μέρα, εντόπιζε την είδηση στα ψιλά γράμματα πολυνομοσχεδίων εκατοντάδων σελίδων.
Μαύρα μεσάνυχτα έφταναν στη Βουλή και η Χαρούλα πάντα alert, να στείλει πρώτη, να βοηθήσει. Δούλευε πάντα ανήμερα Πρωτοχρονιάς «για ποδαρικό», όπως έλεγε. Με τη Χαρούλα μιλήσαμε τηλεφωνικά την περασμένη Τετάρτη, για να πούμε τα νέα μας και ανανεώσαμε το ραντεβού μας… από βδομάδα. Αντίο Χαρούλα! Αρτεμις Σπηλιώτη