Ο πόνος στον εγκέφαλo μετά από μια απογοήτευση είναι πραγματικός. Ο εγκέφαλός μας επεξεργάζεται τέτοιες εμπειρίες ως γεγονότα που υπονομεύουν την ισορροπία και την ευημερία μας. Ως εκ τούτου, παρουσιάζεται πόνος και τα επίπεδα νευροδιαβιβαστών, όπως η σεροτονίνη ή η ντοπαμίνη, μειώνονται.
Όλοι έχουμε αναρωτηθεί γιατί μια απογοήτευση πονάει τόσο πολύ. Μην εκπλαγείτε μαθαίνοντας ότι η απογοήτευση μεταβάλλει την ισορροπία του νευρικού συστήματος στον εγκέφαλό μας. Τόσο πολύ, που οι νευρολόγοι υποστηρίζουν ότι οι μηχανισμοί της κατάθλιψης μοιράζονται διαδικασίες και δομές κοινές με εκείνες που ευθύνονται για την απογοήτευση.
Από νευροχημική άποψη, η απογοήτευση είναι σχεδόν ίδια με την αγανάκτηση. Γνωρίζουμε επίσης ότι αυτές οι δύο συναισθηματικές πραγματικότητες βιώνονται σχεδόν καθημερινά. Τις αισθάνεστε όταν ο υπολογιστής σας παγώνει ξαφνικά, ακριβώς όταν τον χρειάζεστε περισσότερο ή νιώθετε απογοητευμένοι όταν κάποιος ακυρώνει την συνάντησή σας τελευταία στιγμή.
Αγανακτείτε όταν το αυτοκίνητό σας δεν παίρνει μπροστά και όταν δεν παίρνετε απάντηση σε μία αίτηση εργασίας που είχατε υποβάλλει. Η καθημερινή σας ζωή είναι γεμάτη αγανάκτηση και απογοήτευση. Αν και μερικές καταστάσεις είναι αβλαβείς ενώ άλλες σοβαρές, όλες σας επηρεάζουν. Ακριβώς όπως και οι σημαντικοί για εσάς άνθρωποι που σας απογοητεύουν.
Παρόλα αυτά, οι νευροεπιστήμονες ανακάλυψαν κάτι πρόσφατα. Ότι ένα νευρωνικό «πλήγμα» συμβαίνει πριν από κάθε απογοήτευση. Παρουσιάζεται μια απότομη μείωση της σεροτονίνης, της ντοπαμίνης και των ενδορφινών. Έτσι, όλες αυτές οι ουσίες που ευθύνονται για την ευημερία σας φεύγουν στιγμιαία από τον εγκέφαλό σας.
Η προσδοκία είναι η ρίζα όλων των κακών.
-William Shakespeare-
Η απογοήτευση “πονάει” τον εγκέφαλό μας
Ο Jean Paul-Sartre είχε πει ότι κάθε ονειροπόλος είναι καταδικασμένος να ζήσει ένα μεγάλο αριθμό απογοητεύσεων. Υπάρχουν φορές που έχουμε υψηλές προσδοκίες. Ποιος δεν έχει εναποθέσει σε κάποιο πρόσωπο πάρα πολλές από τις επιθυμίες, τα ιδανικά, ακόμα και την καλοσύνη του; Οι άνθρωποι μάς απογοητεύουν, είναι αλήθεια, αλλά είναι επίσης αλήθεια ότι και εμείς απογοητεύουμε τους άλλους.
Αυτή η ψυχολογική πραγματικότητα είναι ένα μέρος της ζωής και, όμως, ο εγκέφαλός μας εξακολουθεί να μην την επεξεργάζεται σωστά. Αυτό γίνεται βασικά επειδή οι κοινωνικές και συναισθηματικές αρχές είναι αυτές που κυβερνούν το συγκεκριμένο όργανο και το οποίο πάντα αναζητεί την ασφάλεια.
«Θέλει» να αισθάνεται ένα κομμάτι από κάτι ή κάποιον με έναν σταθερό και προβλέψιμο τρόπο. Για παράδειγμα, αν έχετε έναν καλό φίλο, ελπίζετε ότι η φιλία αυτή θα διαρκέσει για πάντα. Ελπίζετε ότι ο σημαντικός σας άλλος είναι ειλικρινής και ότι δεν υπάρχει καμία πιθανότητα απάτης και προδοσίας.
Ωστόσο, αυτό το ιδανικό της ασφάλειας θα μπορούσε να καταρρεύσει σε μια οποιαδήποτε στιγμή. Στη συνέχεια, θα εξηγήσουμε τους λόγους για τους οποίους η απογοήτευση πονάει τόσο πολύ, σύμφωνα με τη νευροεπιστήμη.
Ηνία (habenula): Το κέντρο απογοήτευσης του εγκεφάλου
Ο Roberto Malinow, νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο, διεξήγαγε μια μελέτη με την ομάδα του για να βρει τον περίπλοκο μηχανισμό απογοήτευσης στον εγκέφαλο. Αυτό που ήταν σε θέση να αποδείξουν ήταν τη σημαντική συμμετοχή της περιοχής των ηνίων σε διαδικασίες όπως η απογοήτευση και η κατάθλιψη.
Έτσι, όταν νιώθετε απογοητευμένοι, το γλουταμινικό οξύ και το γ-αμινοβουτυρικό οξύ απελευθερώνονται άμεσα στην περιοχή των ηνίων. Εάν ο εγκέφαλος στείλει μια μεγάλη ποσότητα αυτών των νευροδιαβιβαστών, το αίσθημα απογοήτευσης θα είναι μεγαλύτερο. Δηλαδή, ο εγκέφαλός σας ερμηνεύει τον αντίκτυπο της εμπειρίας σας και ρυθμίζει την ένταση του συναισθηματικού πόνου σας.
Επίσης, η αίσθηση της απογοήτευσης ή της ενόχλησης για τη μη επίτευξη κάποιου πράγματος ή για κάποιο λάθος, επίσης εκτελείται σε αυτή τη μικροσκοπική και αρχαία περιοχή του εγκεφάλου, του υποθαλαμικού πυρήνα.
Γιατί οι απογοητεύσεις πονάνε τόσο πολύ;
Οι περισσότεροι από εμάς είναι εξοικειωμένοι με την απογοήτευση. Πονάει τόσο συναισθηματικά όσο και σωματικά. Μπορεί να παρατηρήσουμε κόπωση, ένα βάρος, μούδιασμα και μία αίσθηση ότι ο κόσμος κινείται πολύ γρήγορα ενώ εμείς προσπαθούμε να επεξεργαστούμε κάποια απογοήτευση.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Τα δεδομένα σχετικά με αυτό είναι τόσο εντυπωσιακά όσο και αλλόκοτα. Γνωρίζουμε ότι το σώμα μας απελευθερώνει ενδορφίνες για την ανακούφιση του πόνου εάν χτυπήσουμε, κοπούμε ή κάψουμε τον εαυτό μας. Ο εγκέφαλός μας αντιδρά άμεσα στο μήνυμα που στέλνουν οι υποδοχείς μας σχετικά με την ύπαρξη σωματικής βλάβης.
Ωστόσο, δεν ισχύει το ίδιο για τα ψυχολογικά τραύματα. Παρόλο που ο εγκέφαλός μας ερμηνεύει την απογοήτευση ως αρνητικό αντίκτυπο στη συναισθηματική ισορροπία μας, δεν ανταποκρίνεται με ενδορφίνες. Αντ’ αυτού, σε πολλές περιπτώσεις, καταλήγει να σωματοποιεί την απογοήτευση ως σωματικό πόνο, ημικρανίες και μυϊκή ένταση.
Πώς αντιμετωπίζει ο εγκέφαλός σας την απογοήτευση
Οι νευρολόγοι τονίζουν ότι ο βασικός λόγος για τον οποίο μια απογοήτευση πονάει τόσο πολύ είναι επειδή επεξεργάζεται μέσα στο μεταιχμιακό σύστημα. Αυτή η δομή του εγκεφάλου μας είναι η πιο πρωτόγονη και συνδέεται με τα συναισθήματά μας. Τις περισσότερες φορές, όταν υποφέρουμε από μία ατυχία ή όταν κάποιος μας συμπεριφέρεται άσχημα, νιώθουμε έντονη απογοήτευση. Φιλτράρουμε αυτές τις εμπειρίες με έναν καθαρά συναισθηματικό τρόπο.
Ένας τρόπος για να μειωθεί ο αρνητικός αντίκτυπος αυτών των εμπειριών είναι να τις κατευθύνουμε προς τον εγκεφαλικό φλοιό μας. Δηλαδή, πρέπει να τις αιτιολογήσουμε. Όχι μόνο αυτό, αλλά πρέπει να εστιάσουμε σε αυτές με μια πιο αντικειμενική άποψη. Είναι σαφές ότι αυτό δεν είναι εύκολο, όταν αισθανόμαστε προδομένοι και η εμπιστοσύνη που είχαμε απέναντι σε κάποιον καταρρέει.
Ωστόσο, πρέπει να το κάνουμε. Μπορούμε να το δουλέψουμε ελέγχοντας τις αρνητικές μας σκέψεις χωρίς να αναζητούμε ενόχους. Επίσης είναι βοηθητική η προσαρμογή των προσδοκιών μας καθώς και μία ρεαλιστική αποδοχή όσων δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Εν τέλει, οι απογοητεύσεις δε ξεχνιούνται εύκολα, αλλά σίγουρα μπορούμε να τις ξεπεράσουμε.
Πηγή: psychcentral.com
Απόδοση: Ραφαέλα Βουδουραγκάκη
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr