Κρατικές εταιρείες στην Πολωνία, μετά από το 2015, όταν το εθνικιστικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) ανέλαβε την εξουσία, έχουν πολλαπλασιάσει πολλές φορές τις διαφημιστικές δαπάνες προς μέρος του έντυπου τύπου που καταφέρεται ενάντια στα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων, δείχνουν στοιχεία έρευνας αγοράς.
Ενόψει των βουλευτικών εκλογών που αναμένεται να διεξαχθούν τον Οκτώβριο, τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων έχουν αναδειχθεί σε κεντρικό ζήτημα της προεκλογικής εκστρατείας, με την συντηρητική κυβέρνηση PiS να δέχεται κατηγορίες ότι υποκινεί το μίσος εναντίον των ομοφυλόφιλων. Το κυβερνών κόμμα κατηγορείται επίσης ότι χρησιμοποιεί τα κρατικά τηλεοπτικά δίκτυα ως πολιτικό εργαλείο, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης απόπειρας να αυξήσει τον κυβερνητικό έλεγχο στη βιομηχανία και στο δικαστικό σύστημα.
Τα στοιχεία που συνέλεξε η εταιρεία έρευνας αγοράς Kantar Media, δείχνουν ότι το PiS στηρίζει ιδιωτικά ειδησεογραφικά μέσα ενημέρωσης με τα οποία μοιράζεται την ίδια ατζέντα.
«Κρατικές επιχειρήσεις στηρίζουν μέσα ενημέρωσης που βοηθούν στην προώθηση των κυβερνητικών αξιών», δήλωσε ο Βιέσλα Γκόντζις, αναλυτής μέσων ενημέρωσης και καθηγητής στο πανεπιστήμιο κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών της Βαρσοβίας. «Αυτό πάντα ίσχυε στην Πολωνία, αλλά όχι σε αυτό το μέγεθος», τόνισε.
Σύμφωνα με την Kantar Media, το συντηρητικό περιοδικό Gazeta Polska που διένειμε στα τέλη του περασμένου μήνα, μαζί με το τεύχος του αυτοκόλλητα που έγραφαν «περιοχή ελεύθερη από ΛΟΑΤΚΙ άτομα», έχει εκτοξεύσει τα διαφημιστικά του έσοδα από 10.000 ευρώ το 2015 σε περισσότερα από 2.000.000 ευρώ το 2018.
Επίσης, τα έσοδα από κρατική διαφήμιση, της φιλοκυβερνητικής εβδομαδιαίας εφημερίδας Sieci, έχουν αυξηθεί 30 φορές, φτάνοντας περίπου στα 7.000.000 ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία που περιήλθαν σε γνώση του πρακτορείου ειδήσεων Reuters. Η εφημερίδα δεν απάντησε άμεσα σε αίτημα του Reuters για σχόλιο.
Η Sieci, στο κύριο άρθρο της την περασμένη εβδομάδαμ τονίζει ότι βίαιες επιθέσεις που έγιναν τον Ιούλιο ενάντια στην παρέλαση gay pride στην ανατολική πόλη Μπιαλιστόκ ήταν μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας του κόμματος της αντιπολίτευσης να δυσφημίσει την κυβέρνηση. Με τίτλο: «Μια μαζική επίθεση στην Πολωνία πλησιάζει» ο συντάκτης του άρθρου κατηγορεί τον δήμαρχο της Μπιαλιστόκ, που προέρχεται από την αντιπολίτευση, ότι επέτρεψε να πραγματοποιηθεί η παρέλαση του gay pride παράλληλα με μια εκδήλωση της ακροδεξιάς. Το άρθρο παίρνει θέση υπέρ των ακροδεξιών.
«Δεν υπάρχει συγκατάθεση ακόμη και στην ελάχιστη μορφή βίας στον δημόσιο χώρο, αλλά τα κίνητρα (των επιτιθέμενων) είναι ξεκάθαρα: Δεν συμφωνούν η περιοχή τους να μολυνθεί με την αριστερή ιδεολογία που στοχεύει να διαφθείρει τα παιδιά και να αποδυναμώσει οικογένειες», υπογραμμίζεται στο κύριο άρθρο της Sieci.
Παρά την αύξηση των διαφημιστικών εσόδων, στοιχεία της επαγγελματικής ένωσης ZKDP δείχνουν ότι τα συντηρητικά μέσα ενημέρωσης τα οποία όπως το PiS, ενστερνίζονται οικογενειακές αξίες, αντιτίθενται στην μετανάστευση και προάγουν τις στενές σχέσεις μεταξύ κράτους και Καθολικής Εκκλησίας, καταγράφουν τα πρόσφατα χρόνια πτώση στις πωλήσεις τους και στο αναγνωστικό τους κοινό.
Τα στοιχεία της Kantar περιλαμβάνουν τα διαφημιστικά έξοδα περίπου 50 εταιρειών, ανάμεσά τους της επιχείρησης φυσικού αερίου PGNiG, της εταιρείας ενέργειας Energa και της μεγαλύτερης τράπεζας της Πολωνίας PKO BP. Και οι τρεις είχαν διαφημιστικές καταχωρήσεις στην έκδοση της περασμένης εβδομάδας της Sieci.
Η τράπεζα αρνήθηκε να σχολιάσει, ενώ οι άλλες δύο εταιρείες δεν απάντησαν άμεσα σε αίτημα του Reuters για σχόλιο.
Για να προβεί στις εκτιμήσεις της, η Kantar χρησιμοποίησε τις επίσημες τιμές και υπολόγισε τον αριθμό των δημοσιευμένων διαφημίσεων, που σημαίνει ότι οι εκτιμήσεις δεν περιλαμβάνουν ενδεχόμενες εκπτώσεις ή πληρωμές που υπερβαίνουν τους επίσημους τιμοκαταλόγους.
Άλλες εταιρείες που περιλαμβάνονται στην λίστα των εταιρειών που είχαν διαφημιστικές καταχωρήσεις στις εν λόγω εφημερίδες, είναι το διυλιστήριο PKN Orlen, η μεγαλύτερη κρατική επιχείρηση και η εταιρεία παραγωγής άνθρακα JSW. Όλες αρνήθηκαν να σχολιάσουν τα στοιχεία της έρευνας.
Το PiS υποστηρίζει ότι οποιεσδήποτε αλλαγές στον τρόπο τον οποίο οι κρατικές επιχειρήσεις δαπανούν τον προϋπολογισμό της διαφήμισης στοχεύουν στη διόρθωση των ανισορροπιών που είχε προκαλέσει οι προηγούμενες, φιλελεύθερες κυβερνήσεις.
«Η πολιτική των εταιρειών πρέπει, κατά μία έννοια, να στηρίζει τον πλουραλισμό των μέσων ενημέρωσης την Πολωνία», δήλωσε στο Reuters ο υφυπουργός Πολιτισμού Πάβελ Λεβαντόφσκι.
Τα στοιχεία της Kantar επίσης δείχνουν ότι υπό την κυβέρνηση PiS, η κρατική διαφημιστική δαπάνη προς τα φιλελεύθερα μέσα ενημέρωσης έχει κατρακυλήσει. Οι διαφημιστικές δαπάνες στην Gazeta Wyborcza, καθημερινή εφημερίδα που τάσσεται υπέρ της αντιπολίτευσης, έχουν μειωθεί κατά 97% στο διάστημα από το 2015 έως το 2018.